Kindcheck: heksenjacht op ouder of bescherming van het kind?

Weet u het nog? Een paar weken geleden stonden de kranten vol met berichten over een dronken Russische diplomaat die zijn kinderen bedreigde en daarom door de politie werd aangehouden. Toen ik dit las, dacht ik: ‘Logisch dat de politie actie onderneemt tegen iemand die dronken is en zijn kinderen in gevaar brengt.’

Maar ligt het ondernemen van actie altijd zo voor de hand? Wat doet u als in uw spreekkamer een zwaar beschonken man binnenkomt? Checkt u of deze man op dat moment de zorg heeft voor kinderen? En wat te doen als het om een zwangere vrouw gaat die stomdronken is? Wanneer onderneemt u actie om (ongeboren) kinderen te beschermen tegen een dronken ouder?

Op de Spoedeisende Hulp (SEH) van het MCH Westeinde in Den Haag hebben ze hun handelwijze in zo’n situatie geprotocolleerd. Dit gebeurde na een voorval in 2007 toen een dronken vrouw met haar zoontje naar de SEH kwam. Toen de vrouw was gehecht en ze naar huis wilde gaan, klampte haar kind zich aan iedereen vast. Op de afdeling wisten ze niet wat ze konden doen, het jongetje was tenslotte geen patiënt. Het kind moest, tot frustratie van de verpleegkundigen, met zijn moeder naar huis. Na dit voorval hebben zij samen met het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) en stichting Huiselijk Geweld een protocol oudermelding ontwikkeld.

Een dergelijk procedure heet een kindcheck en is sinds dit jaar opgenomen in de Wet Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. Artsen moeten nu bij volwassen patiënten met bijvoorbeeld psychische problemen of verslavingsproblematiek standaard nagaan of de patiënt verantwoordelijk is voor de verzorging en opvoeding van minderjarigen. Zo ja, dan moeten zij onderzoeken of deze kinderen veilig zijn. Bij twijfel moet de arts contact opnemen met het AMK voor consultatie, waarbij de casus geanonimiseerd wordt. Een goede zaak.

Het protocol van het MCH Westeinde gaat nog een stap verder. Als patiënten uit risicogroepen zich melden op de SEH, wordt gecheckt of er kinderen zijn en als dat zo is, wordt standaard gemeld bij het AMK. Artsen of verpleegkundigen maken dus geen afweging of hulp bijvoorbeeld op een andere manier georganiseerd kan worden. Het beroepsgeheim wordt dus altijd doorbroken en er wordt niet afgewogen hoe het kind het beste geholpen is.

Dat gaat mij veel te ver. Het voelt als Big brother is watching you. Deze ouders zitten in een kwetsbare positie. Misschien loopt er al een hulpverleningstraject in het gezin, dat met deze melding wordt doorkruist. Door een automatische melding kunnen ouders het vertrouwen in de hulpverlening verliezen met het risico dat zij gaan duiken en onder de radar verdwijnen. En dat is niet in het belang van het kind.

Iedereen zal het ermee eens zijn dat het belangrijk is om kinderen te beschermen. Maar het moet geen onnodige heksenjacht worden op ouders in een kwetsbare positie. De kindcheck zoals die in de wet staat, houdt met beiden rekening en biedt professionals de ruimte om een afweging daadwerkelijk in het belang van het kind te maken. En dat vind ik een goed uitgangspunt.

Meer weten over de kindcheck zie: knmg.nl/kindermishandeling. U vindt er ook een link naar de geaccrediteerde e-learning waar de kindcheck in is opgenomen.

De columns op deze pagina zijn geschreven op persoonlijke titel.

Reageren kan op knmg.nl/columns.