Implantaten en kwaliteitsregistraties: een onmisbare koppeling!

Recentelijk is er opnieuw en terecht veel aandacht ontstaan voor de kortere- en langeretermijnconsequenties van in het lichaam geïmplanteerde materialen.

Heupen, borstprothesen, elektronische hulpmiddelen als pacemakers en zenuwstimulatoren, en nog veel meer: we maken er elke dag gebruik van. En net als de patiënt kunnen dokters niet anders dan vertrouwen op de deugdelijkheid van de spullen die daartoe op de markt zijn en de instanties die voor de keuring en toelating ervan verantwoordelijk zijn. Een vertrouwen dat nogal eens geschaad wordt en dan voor de patiënt enorme consequenties kan hebben. Hoe die ellende te voorkomen? Langdurige studies van nieuwe implantaten zijn bijna niet mogelijk: de techniek gaat zo snel dat voor het einde van de studie de gebruikte spullen soms alweer verouderd zijn. Wat dan? Het begint, zoals altijd, met een goed gesprek met de patiënt over de noodzaak van een implantaat (‘niet alles wat kan moet’), welke implantaten er bestaan, de te verwachten voordelen, en de mogelijke nadelen (voor zover op dat moment bekend, en dat te weten komen, is nog niet altijd gemakkelijk). Is het echt helemaal nieuw en is er nog maar weinig bekend op iets langere termijn: vertel het! Het maakt de keuze niet gemakkelijker, maar zo kan in elk geval wel samen worden besloten over welke behandeling voor de patiënt het beste past. En ontstaan er problemen? Meld het bij het RIVM en de fabrikant! Ook niet altijd gemakkelijk natuurlijk, want welk probleem valt wel of niet te relateren aan het implantaat? Net als met medicijnen geldt: liever te veel gemeld dan te weinig. Calamiteit? Melden bij het bestuur van je instelling! Twijfel of iets een calamiteit is of niet? Check ons voorlichtingsfilmpje en de brochure!

Een goede documentatie van implantaten samen met patiëntgegevens in on-going kwaliteitsregistraties helpt enorm om tijdig problemen met een implantaat op te sporen, en vervolgens ook de bezitters van een vergelijkbaar implantaat. De Federatie Medisch Specialisten heeft al diverse malen gewezen op de voordelen van kwaliteitsregistraties van wetenschappelijke verenigingen boven het Landelijke Implantaten Register, waar geen follow-up gegevens van patiënten in zitten en geen bijwerkingen of problemen in genoteerd kunnen worden. Op vele fronten hebben kwaliteitsregistraties al hun nut in de verbetering van zorg bewezen, en ook op het punt van tijdig opsporen van implantaat gerelateerde problemen is dat zo. Wel nog even bleepable maken… een barcodering op implantaten voorkomt fouten, en minimaliseert administratieve lasten. Kwaliteitsregistraties zijn geen hobby’s van dokters! Ze zijn een essentieel onderdeel van de zorg, horen dan ook als vanzelfsprekend beschouwd te worden en opgenomen te zijn in de reguliere bekostiging.

Marcel Daniëls, algemeen voorzitter Federatie Medisch Specialisten