Het verpleeghuis in de frontlinie van de covid-19-crisis

Het aantal beschikbare ic-bedden is wellicht een minder belangrijk gegeven in de verdediging tegen de coronacrisis dan op basis van de aandacht in het nieuws het geval lijkt. Want hoewel ik intens dankbaar ben dat Nederland zulke goede en snel te vergroten ic-capaciteit heeft, is het in deze crisis net zo belangrijk, of misschien wel belangrijker, om de frontlinie te verstevigen en opname in het ziekenhuis en op de ic te voorkomen. En die frontlinie bevindt zich in de wijk en in het verpleeghuis. De acties om dat ook goed te organiseren gaan niet zo snel als we graag zouden willen.

Op 20 maart sloten alle verpleeghuizen, op advies van Verenso, hun deuren voor iedereen die niet noodzakelijk was voor de basiszorg. Een vergaande maatregel om zo goed als mogelijk de meest kwetsbare mensen te beschermen. Mensen die zelf vaak niet goed meer kunnen aangeven dat ze ziek zijn, een atypische presentatie hebben en de adviezen van het RIVM niet begrijpen of niet kunnen opvolgen. Anderhalve meter afstand houden is in een woongroep met zes tot twaalf mensen met dementie zo goed als onmogelijk! Een uitbraak in een groep dicht op elkaar levende kwetsbare mensen moet zoveel als mogelijk worden voorkomen. En, niet onbelangrijk, het personeel (140.000 mensen!) beschermen. Want hoe meer mensen met covid-19 zij moeten verzorgen, hoe meer risico zij hebben om ziek te worden. Met alle consequenties van dien.

Richtlijnen zijn soms moeilijk uit te leggen

Uiteraard weten we allemaal ook dat het overgrote merendeel van de ouderen gewoon thuis woont. Zij hebben in hun eigen woning betere mogelijkheden om besmetting te voorkomen. Deze mensen hebben vaak hulp van thuiszorg en wijkverpleging. Zeker als er meer besmettingen gaan komen, is deze zorg onontbeerlijk. Er werken 250.000 mensen in de thuiszorg, veelal in dienst van ouderenzorginstellingen. Ook zij zijn een essentiële schakel in het voorkómen van verspreiding.

Helaas blijft het lastig om de langdurige zorg en de kwetsbare oudere thuis echt op het netvlies te krijgen van de nu, toch vooral ziekenhuisgeoriënteerde, crisisorganisatie. Zowel de aandacht voor voldoende beschermende middelen, het opschalen van benodigde plaatsen voor kortdurende (palliatieve) opname, als de noodzaak om te testen blijft een voortdurende strijd. En het tekort aan beschermende middelen is een continue dreiging. Richtlijnen die gelden voor in het ziekenhuis en richtlijnen die gelden voor buiten het ziekenhuis zijn soms moeilijk uit te leggen bij dezelfde patiëntfactoren.

De verpleeghuiszorg van Nederland is uniek in de wereld en een belangrijk wapen in de strijd tegen covid-19. Italiaanse toestanden kunnen we hier voor zijn, doordat we met kennis en aandacht doen wat moet en niet alles wat kan. Het gaat tenslotte aan het einde van het leven om ‘het toevoegen van leven aan de dagen en niet perse dagen aan het leven’. Help ons dat zo goed mogelijk en zo veilig mogelijk te doen!

De tekorten aan beschermende middelen gelden wellicht wel voor heel Nederland, maar laten we dan toch vooral samen kijken waar we de beschikbare middelen het beste kunnen inzetten en hoe we de frontlinie kunnen verstevigen. Dat moet echt beter dan nu! Juist ten behoeve van die belangrijke ic-capaciteit!