Herstel helpen of hinderen: wat voor werk doet jouw patiënt?
Zinnige zorg, leefstijl, Integraal Zorgakkoord. Wanneer het deze dagen over zorg gaat, gaat het ook over preventie. Om mensen gezond te houden en herstel te bevorderen. Een belangrijk middel dat daarbij helpt, is werk. Patiënten geven aan de impact van een aandoening en/of behandeling op hun werk als grote zorg te ervaren. Aandacht voor het werk van de patiënt draagt bij aan zinnige zorg en preventie. Samenwerking tussen behandelend specialisten, huisartsen, paramedici en bedrijfsartsen helpt die aandacht in de praktijk te realiseren.
Waarom is aandacht voor werk belangrijk?
De meeste mensen willen blijven werken, ook als ze ziek zijn. Mooi, want werk biedt ritme, voldoening en sociale contacten. Maar soms kan werk het herstel hinderen en aanhoudende of terugkerende klachten in stand houden. Dan is het zaak na te gaan wat nodig is op de werkvloer. Hoe zit dat bij uw patiënt? Wat gebeurt er als iemand met diabetes in ploegendiensten werkt? En wat als iemand zich met longklachten meldt en de volgende dag weer sleuven in muren staat te slijpen? Of wat gebeurt er met iemand die met rugklachten bij u komt en daarna weer in het ruim van een vliegtuig koffers stapelt? Hoe zorgt u dat mensen niet alleen in uw spreekkamer herstellen, maar dat dit herstel duurzaam is?
Zorg die werkt
In 2020 riep de KNMG op tot aandacht voor arbeid bij alle artsen en een betere onderlinge samenwerking in de KNMG-visie ‘Zorg die werkt’. In navolging van het SER-rapport ‘Werk, van belang voor iedereen’ richtte Patiëntenfederatie Nederland een Centraal Informatiepunt Chronische ziek en werk (CIP) in om mensen meer regie te geven om aan het werk te kunnen blijven. Onderzoek bij het Radboudumc laat zien dat het thema werk bij diverse patiëntgroepen steeds in de top 3 van prioriteiten staat. Patiënten ervaren het als zeer waardevol als ze al vroeg na hun diagnose informatie en begeleiding krijgen bij het opstellen van een ‘werkplan’, als onderdeel van hun zorgplan. Als specialisten arbeids- & bedrijfsgeneeskunde willen we graag samenwerken met onze geneeskundige collega’s in de eerste, tweede lijn en derde lijn. Want een goede samenwerking tussen specialisten onderling en andere zorgverleners is cruciaal voor goede patiëntenzorg.
Tip: Stel voortaan drie korte vragen over werk tijdens uw anamnese
Werk is nu vaak geen onderdeel of uitkomstmaat van de behandeling. Toch kunt u als medisch specialist of huisarts met aandacht voor werk – terugkerende – klachten helpen voorkomen. Denk even aan de bagagemedewerkers. Voor hen zou u kunnen onderzoeken wat de onderhoudende factoren zijn voor hun klachten.
Stel uw patiënt daarom voortaan deze drie vragen:
- Wat voor werk doet u?
- Heeft werk invloed op uw klachten of andersom?
- Heeft u al contact met uw bedrijfsarts?
Blijkt hieruit dat werk een mogelijke factor is? Dan kunt u contact opnemen met de bedrijfsarts, bijvoorbeeld via ZorgDomein. Of de patiënt adviseren zelf zijn bedrijfsarts te benaderen en een (verwijs)briefje meegeven met uw bevindingen. Het kan zijn dat uw patiënt met zijn klachten niet bij de bedrijfsarts is geweest, omdat hij nog niet verzuimt. Hier gaat het vaak mis: alle werknemers hebben recht op contact met de bedrijfsarts. Óók preventief, dus voordat iemand thuis komt te zitten. Zonder toestemming van de werkgever, zonder kosten. Op Arboportaal leest u alles over de hoe dat in Nederland geregeld is: arboportaal.nl/onderwerpen/arbowetgeving.
Conflict? De bedrijfsarts is een partner, geen partij
Als huisarts of medisch specialist bent u misschien bezorgd om in een conflict terecht te komen wanneer u naar de bedrijfsarts verwijst of als die u om medische informatie vraagt. Bedenk dan dat bedrijfsartsen al jarenlang goed scoren in enquêtes naar patiënttevredenheid. Bovendien zitten verreweg de meeste van uw patiënten helemaal niet in een conflictsituatie met hun werkgever. Zij worden beter van overleg tussen zijn of haar specialist en bedrijfsarts. En, mocht er wel een conflict zijn, dan kan de bedrijfsarts daar juist een positieve bijdrage aan leveren, geholpen door hun richtlijn Arbeidsconflicten.
Wat gebeurt er als iemand met diabetes in ploegendiensten werkt?
Impact behandeling en advies op werk
Specialisten arbeids- en bedrijfsgeneeskunde, kortweg bedrijfsartsen, adviseren de patiënt op maat over hoe zij op een gezonde manier kunnen – blijven – werken. Bedrijfsartsen kijken ook naar de organisatie van het werk: wat voor contract heeft die persoon, hoe lopen de contacten met collega’s en leidinggevende en wat heeft hij nodig? Denk aan de ploegendienstmedewerker met diabetes. Als u niet naar werk kijkt, krijgt u die persoon mogelijk niet goed ingesteld. Misschien komt u er gaandeweg achter dat hij in ploegendienst werkt. Wat doet u dan? Adviseert u om daarmee te stoppen? Wat betekent dat eigenlijk voor die persoon als hij een jaarcontract heeft? Of wanneer de ploegendienst voor 30 procent van het inkomen zorgt? Hoe lost hij dát op? Zijn bedrijfsarts weet hier alles van en kan adviseren over wat wel kan. Zo helpt u voorkomen dat iemand tegen doktersadvies in werk blijft doen op een manier die klachten veroorzaakt of in stand houdt en bevordert u de therapietrouw.
Vragen naar werk loont
Waarom meer samenwerken met de bedrijfsarts? Bijvoorbeeld omdat miljoenen werknemers in Nederland risico lopen op blootstelling aan schadelijke stoffen op de werkvloer en gezondheidsschade als gevolg daarvan. Twee pilots van de Long Alliantie Nederland (LAN) met subsidie van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in 2019 laten zien dat het loont om een mogelijke relatie tussen werk en longklachten uit te vragen en dat een goede samenwerking tussen specialisten en de bedrijfsarts grote toegevoegde waarde heeft. In het pilotverslag van de LAN staat onder meer: ‘Deze pilots “Signaleren Beroepslongziekten” heeft voor bewustwording gezorgd bij de betrokken zorgverleners over de belangrijke rol die arbeid (en blootstelling aan stoffen) kan hebben in relatie tot luchtweg- en longklachten. Werkgerelateerde klachten kwamen meer voor dan aanvankelijk gedacht en in beroepen waar men geen weet van had. De zorgverleners gaven aan dat ze, ondanks dat de pilot was afgelopen, nog steeds hun patiënten op arbeid bevragen.’
Bron: longalliantie.nl/content/Rapport-Pilots-signaleren-beroepslongziekten-LAN.pdf
