Geef inhoud aan de kwaliteitsvisitatie!

Column

Intercollegiale toetsing is een machtig middel om marginaal functioneren ten goede te keren. Artsen beoordelen artsen, zoals bij de kwaliteitsvisitaties en het zogeheten IFMS (Individueel Functioneren Medisch Specialisten). Peerreview vormt – indien goed ingepast en goed toegepast – een belangrijk instrument voor de kwaliteitscyclus van beroepsbeoefenaren en zorginstellingen. Goed ingepast in een kader van kwaliteitsbevorderende instrumenten, zoals richtlijnen, protocollen en een veiligheidsmanagementsysteem. Goed toegepast als de peerreview niet vrijblijvend is en als er helder wordt vastgelegd hoe met de peerreview wordt omgegaan. Helaas is dit niet of slechts ten dele het geval.

Deelname aan kwaliteitsvisitatie is een voorwaarde voor herregistratie. Maar lang niet altijd kan kwaliteitsvisitatie plaatsvinden, bijvoorbeeld omdat er nog geen visitatoren zijn. Bij de herregistratie wordt niet getoetst op de resultaten van de kwaliteitsvisitatie, uitsluitend de deelname is verplicht. En er is onvoldoende vastgelegd hoe er met de resultaten van de kwaliteitsvisitatie wordt omgegaan. Als externe verantwoording waarvoor de herregistratie is bedoeld, is dit te mager.

Momenteel vinden eens in de vijf jaar kwaliteitsvisitaties plaats. Meestal voorafgaande aan de vijfjaarlijkse herregistratie. De wetenschappelijke verenigingen leiden de kwaliteitsvisiteurs op. Zij zijn verantwoordelijk voor het verloop van de visitatie. De visitatie is nu een momentopname en vertoont nog niet de kenmerken van een regelmatig terugkerend verbeterproces.

Vanuit de ambitie tot continue optimalisering van de zorg, moet de kwaliteitsvisitatie gebruikt worden om interne kwaliteitsinstrumenten te toetsen op voortgang en effectiviteit. Door aan te sluiten bij al bestaande vormen zoals het IFMS, ontstaat meer samenhang tussen verschillende kwaliteitsinstrumenten. En is zichtbaar tot welke verbeteringen de terugkerende jaarlijkse cyclus leidt. Zo krijgt de voorwaarde voor herregistratie om deel te nemen aan een kwaliteitsvisitatie veel meer inhoud. En is het niet meer alleen een vijfjaarlijkse momentopname. Deze procedure betekent geen toename van bureaucratische belasting. Wel krijgt het inhoudelijk oordeel van de kwaliteitsvisiteurs meer gewicht. Dit vraagt om duidelijke spelregels voor de visiteurs.

Zo is de peerreview ook een middel om vroeg in te grijpen als er risico is op disfunctioneren. Vroegtijdige signalering en het nemen van maatregelen zijn verantwoordelijkheden van de professionals zelf, met als eindverantwoordelijke de raad van bestuur van de instelling. Er bestaat een sterke wederzijdse afhankelijkheidsrelatie tussen de raad van bestuur en de zorgprofessionals. Daarom moeten de regels over de kwaliteitsvisitatie zorgvuldig worden vastgelegd met een expliciete verantwoordelijkheidsverdeling. En voeg deze geëxpliciteerde verantwoordelijkheidsverdeling dan toe aan de werkgeversverklaring, die nodig is om de daadwerkelijk gewerkte uren te verifiëren. Organiseer bij solistisch werkende artsen via veldnormen samenwerkingsverbanden, waarbinnen deze kwaliteitscyclus plaatsvindt. Dit lijkt mij een verantwoordelijkheid van de wetenschappelijke verenigingen.

De kwaliteitsvisitatie wint aan betekenis als deze de resultante is van een verbetercyclus waarop een oordeel voor herregistratie kan worden gebaseerd. Zo zorgt de kwaliteitsvisitatie voor een transparante externe verantwoording. Ook neemt de kans toe dat marginaal functioneren eerder wordt gesignaleerd en tot een passend verbetertraject leidt. Neem de kwaliteitsvisitatie en de resultaten ervan dus serieus!

Deze column is geschreven op persoonlijke titel.

Reageren kan op knmg.nl/columns