’Dokters moeten ook mensen kunnen zijn’

Deze maand is de korte film What’s up Doc gelanceerd, die een aantal jonge artsen van Zin in Zorg samen met regisseur Jasper Scholten hebben gemaakt. Aios cardiologie Joëlle Elias en aios ouderengeneeskunde Eva Papenhuijzen werkten mee aan de film, die als doel heeft duidelijk te maken dat dokters ook mens mogen zijn. ‘Af en toe samen lachen en huilen hoort er gewoon bij.’

Eén op de vier jonge dokters heeft wel eens overwogen met zijn opleiding te stoppen vanwege de hoge werkdruk of het gevoel altijd ‘gehaast’ te moeten werken. Om jonge artsen voor het vak te behouden en een cultuurverandering voor jong én oud aan te jagen, namen de LAD, De Jonge Specialist, VvAA en de LOVAH in 2019 het initiatief voor Zin in Zorg: een beweging voor en door jonge artsen. Ruim 700 (jonge) artsen hebben zich intussen bij de beweging aangesloten.

Vijf teams

Op basis van een Toekomstagenda hebben vijf teams met elk tien a(n)iossen in 2021 verbetervoorstellen ontwikkeld, onder andere voor meer inspraak van jonge artsen, het faciliteren van persoonlijke ontwikkeling en een werkcultuur zonder overwerk. Daarnaast boog een van de teams zich over de vraag hoe meer aandacht voor de mens achter de dokter kan worden gecreëerd. Elias en Papenhuijzen maakten samen met acht andere jonge artsen deel uit van dit team.

Zorgen voor en met elkaar

Papenhuijzen: ‘Zowel werk- als privé gerelateerd kampen jonge artsen, die na het afronden van hun geneeskundeopleiding in de bloei van hun leven staan, met talloze vragen: Welk specialisme kies ik en lukt het een opleidingsplek te bemachtigen? Waar kan ik werken en wonen? Kan ik een huis kopen of moet ik straks naar een andere regio voor mijn werk? Je moet aardig wat ballen in de lucht houden als je én een huis wilt kopen, het liefste op de plek waar je werkt, een gezin wilt starten én een betrokken dokter wil zijn. Daarnaast maak je als jonge dokter heftige situaties mee. Je eerste jaren als dokter zijn intens, alles is nog nieuw en sommige patiënten vergeet je niet. Toen ik nog op de gynaecologie werkte, maakte ik bijvoorbeeld mee hoe een baby slecht ter wereld kwam en uiteindelijk overleed. Deze gebeurtenissen draag je met je mee als mens én als dokter. De cultuur die soms nog in de artsenwereld heerst, maakt het niet makkelijker. ‘Dat hoort erbij en dat hebben we allemaal meegemaakt’, of ‘we moeten de patiënt behandelen en niet onszelf, de patiënt heeft er niks aan als je huilt’, wordt er dan gezegd. En dat is ook zo, maar we mogen ons wat meer bewust zijn dat dit ook impact op een arts kan hebben. Er met elkaar over praten en even stilstaan bij wie je bent als mens is dan heel belangrijk. We merken in de praktijk dat dokters onderling dit nog te weinig doen.’

Als jonge arts moet je aardig wat ballen in de lucht houden

Elias vertelt verder: ‘We zorgen goed voor de patiënt, maar slecht voor onszelf. Dat komt enerzijds zoals Eva zegt door de werkcultuur waarin gezegd wordt dat de dokter er moet zijn voor de patiënt. Je wordt na een heftige casus gewoon geacht de volgende dag op je werk te verschijnen, maar deels heeft dit ook te maken met tijdgebrek en personeelstekort. Door de werkdruk en volle spreekuren is er simpelweg niet altijd tijd om te vertellen of je goed in je vel zit of wat je voor leuke dingen of juist heftige situaties hebt meegemaakt. De meeste artsen kiezen bewust voor het vak omdat ze het écht een mooi beroep vinden. Maar helaas zie ik om mij heen te veel gemotiveerde jonge artsen die uiteindelijk afhaken, het zwaar hebben of kampen met burn-outklachten. En als wij dat zo voelen, voelt een patiënt zich ook geen mens, dus wie helpen we daar dan mee?’

The making off

Het team maakte samen met regisseur Jasper Scholten een korte film. ‘We wilden op een confronterende manier duidelijk maken dat dokter zijn niet altijd makkelijk is, maar wilden tegelijkertijd niet dat het een “klaagzang” wordt. Wij zijn een nieuwe generatie en willen zelf het verschil maken. Met de korte film maken we op een positieve manier duidelijk dat het belangrijk is dat er aandacht is voor de mens achter de dokter’, aldus Elias.

Hoewel Elias en Papenhuijzen liever achter de camera staan dan ervoor, hebben ze veel plezier beleefd aan het maken van de film en zijn ze enorm trots op het resultaat. ‘Er zitten geen acteurs in de film. We zijn allemaal stuk voor stuk aios. Ik denk dat dat de film alleen maar puurder maakt en de boodschap nog krachtiger. De regisseur heeft het script geschreven op basis van onze input. Met elkaar hebben we het doorgelopen en de zinnen zodanig aangepast zodat iedereen er ook echt achterstond’, vertelt Elias trots. Papenhuijzen vertelt verder: ‘We voelden echt met elkaar de energie dat er iets moet veranderen. En elk teamlid voelde dat hij daar een prominente rol in wilde spelen. Het was gewoon onwijs gaaf om met elkaar in gesprek te gaan over hoe we dit gaan doen met “dream big” in ons achterhoofd.’

Bewustwording

Het doel van de korte film What’s up Doc is de dialoog te starten en met elkaar na te denken over hoe het werk op een andere manier georganiseerd kan worden zodat het werkplezier toeneemt. Papenhuijzen: ‘We willen vooral bewustwording creëren. Het belangrijkste is dat we allemaal herkennen dat het speelt en we ons ervan bewust worden dat er iets veranderen moet.’ ‘We hopen uiteindelijk dat we de boodschap breder kunnen uitdragen en niet alleen jonge artsen meedoen, maar ook bijvoorbeeld ziekenhuizen of bepaalde afdelingen. Iedere arts kan hierin iets betekenen. Dat kan al met kleine dingen. Laat bijvoorbeeld tijdens een pauze de film What’s up Doc zien. We merken dat mensen geraakt worden door de korte film en hen dit motiveert iets te veranderen in de werkcultuur.