Contouren nieuwe zorg: utopie of realisme?
Plaats een reactieVOORZITTERSCOLUMN
Achteraf is de toekomst voorspellen niet zo moeilijk. Maar vooraf… het jaar 1984 zag er toch beduidend anders uit dan George Orwell had doen vermoeden. Ook de commissie-Kaljouw doet in haar zojuist verschenen rapport een poging om flink vooruit te blikken, naar hoe de zorg er over vijftien jaar uitziet. De commissie moest de toekomstige behoefte aan beroeps-opleidingen in de zorg in kaart te brengen – geen sinecure met rond de 1700 beroepsopleidingen. De commissie wijzigde al gauw haar koers, want om te bedenken welke beroepsopleidingen nodig zijn, moet je een idee hebben van het toekomstige zorglandschap. Er zijn in 2030 veel meer ouderen met multimorbiditeit, mobiliteitsproblemen en dreigende cognitieve achteruitgang. Blijven wij dezelfde zorg bieden, dan zullen alle middelbare scholieren die in 2020 eindexamen doen, moeten kiezen voor een beroep in de zorg. Dat is natuurlijk volstrekt onmogelijk.
De commissie-Kaljouw wil de koers dan ook niet iets verleggen, maar stelt een totale en radicale omkering voor: de zelfzorgende patiënt die verantwoordelijkheid draagt voor zijn gezondheid, krijgt daadwerkelijk de hoofdrol en de eerste- tweede- en derdelijnszorg krijgt een bijrol. De patiënt in 2030 is in de ogen van de commissie zelfredzaam: dankzij elektronica en robotica monitort de (oudere) patiënt zelf zijn ziektes en beperkingen. Veel ziekten kunnen door gezondere leefwijze en preventie voorkomen worden of in een heel vroeg stadium opgespoord. De meeste zorg is zelfzorg en buurtzorg geworden. Ziekenhuisgebouwen zijn omgevormd tot multifunctionele zorgcentra, met basale zorg dicht bij huis. Door aanpassingen in de woningen en de organisatie van zorg in de wijk neemt de behoefte aan professionele zorg sterk af. De tendens tot superspecialisatie is doorgezet en deze zorg is sterk geconcentreerd. Het aantal generalisten zal toenemen met het oog op geïntegreerde zorg voor kwetsbare ouderen. Veel artsentaken zijn overgenomen door verdere taakherschikking. Alhoewel de commissie zich er niet over uitlaat, kan men zich niet aan de indruk onttrekken dat ook de financiering van de zorg er beduidend anders uit zal zien, met veel meer sturing door de burger dan, zoals nu, plaatsvervangend door zijn ziektekostenverzekeraar.
Wat betekent dit nu voor de zittende en aankomende generatie artsen? De commissie-Kaljouw schetst een eindplaatje. Wat u hier ook van vindt, dát de toekomstige zorg sterk zal moeten veranderen om kwalitatief en betaalbaar te blijven, is wel duidelijk. Dit rapport biedt een voor velen ongetwijfeld revolutionair vertrekpunt voor een discussie hierover en over de weg naar toekomstbestendige zorg (want de commissie schetst niet hoe die eruit zal zien). Artsenfederatie KNMG zal stimuleren dat artsen hier in de districten en landelijk met elkaar over in gesprek gaan. Herkennen wij deze ontwikkeling naar meer zelfzorg? Zijn wij te paternalistisch als we denken dat dit niet voor iedereen haalbaar is, of getuigt dat juist van realisme? Welke haken, ogen en andere oplossingsrichtingen zijn er? Wat betekent dit voor onze beroepsuitoefening en de perspectieven van medisch studenten, basisartsen en artsen in opleiding? En voor de huidige beroepen? In het verlengde hiervan past uiteraard intensief overleg met andere zorgprofessionals, patiënten en de samenleving. In die zin komt dit uitdagende rapport op tijd. Op tijd om in samenhang proactief de zorg toekomstbestendig te maken.
Rutger Jan van der Gaag, voorzitter artsenfederatie KNMG
- Er zijn nog geen reacties
