Federatienieuws
3 minuten leestijd
Federatienieuws

Ben ik als arts verplicht om hulp te verlenen in het vliegtuig?

Veelgestelde vragen aan de KNMG Artseninfolijn

Plaats een reactie

Casus

Volgende week vertrek ik met het vliegtuig voor een vakantie naar het buitenland. Stel dat tijdens deze vakantie iemand onwel wordt, ben ik dan verplicht om hulp te verlenen? En wat als de patiënt onwel wordt in het vliegtuig?

Advies

U bent verplicht om in noodsituaties of bij calamiteiten in ieder geval en voor zover mogelijk eerste hulp te verlenen. Deze verantwoordelijkheid bestaat ook buiten werk- of diensttijd en geldt ook in het buitenland en in het vliegtuig.

Als de vliegtuigmaatschappij vervolgens om het verslag van uw handelingen vraagt, moet u rekening houden met uw beroepsgeheim. Hier bent u altijd aan gehouden, ook als u op reis bent. Dit beroepsgeheim kan worden doorbroken 1) met toestemming van de patiënt, 2) op grond van een wettelijk voorschrift of 3) als er sprake is van een conflict van plichten. De uiteindelijke afweging is aan u als arts om te maken. Uitgebreide informatie over (doorbreking van) het medisch beroepgeheim kunt u nalezen in de KNMG-richtlijn Omgaan met medische gegevens.

TOELICHTING

De te verstrekken hulp

Als BIG-geregistreerde arts bent u verplicht om in noodsituaties of bij calamiteiten in ieder geval en voor zover mogelijk eerste hulp te verlenen. Dit volgt uit de gedragsregels voor artsen van de KNMG en uit jurisprudentie. Deze plicht bestaat ook buiten werk- of diensttijd en geldt ook in het buitenland. De te verstrekken hulp is afhankelijk van verschillende factoren, zoals de aard van het trauma of de ziekte, uw bekwaamheid als arts en de mogelijkheden ter plaatse. Met andere woorden; u heeft de ruimte en de verantwoordelijkheid om een professionele afweging te maken waarbij u uw eigen bekwaamheid, de spoedeisendheid en de aanwezigheid van betere alternatieven voor hulpverlening tegen elkaar kan en moet afwegen.

Als u deze norm voor hulpverlening niet nakomt, kan dit voor u tuchtrechtelijke gevolgen hebben. Uit jurisprudentie volgt namelijk dat de Wet BIG in beginsel ook van toepassing is als de hulpvraag niet in Nederland maar in het buitenland wordt gedaan. Het oordeel van het tuchtcollege hangt af van de specifieke situatie. Zij neemt ook mee in haar oordeel wat de lokale wet- en regelgeving en gebruiken zijn.

Beroepsgeheim

Als u als arts (nood)hulp verleent aan een patiënt, komt er een behandelingsovereenkomst tot stand. Hierdoor zijn de patiëntenrechten en -plichten die uit de WGBO voortvloeien van toepassing, ook in deze vliegtuigsetting waarbij u ad hoc behandelt. Dit houdt onder andere in dat u verslag doet van de behandeling in uw eigen administratie. Dit verslag is ten eerste bedoeld voor de patiënt zelf en ten tweede voor u als arts. 

Als de vliegtuigmaatschappij om het verslag vraagt van de verleende noodhulp, kunt u dit niet zomaar overdragen. U bent namelijk altijd en overal gehouden aan uw beroepsgeheim. Ook voor doorbreking van het beroepsgeheim gelden op reis, zo ook in een vliegtuig, dezelfde regels. Dit beroepsgeheim omvat alle informatie die u in de uitoefening van uw beroep over de patiënt weet, ook niet-medische zaken en zaken die u buiten de patiënt om te weten komt. Zoals ook hierboven genoemd, kan het medisch beroepsgeheim alleen worden doorbroken 1) met toestemming van de patiënt, 2) op grond van een wettelijk voorschrift of 3) als er sprake is van een conflict van plichten.

Uw eerste reactie op de vraag van de vliegtuigmaatschappij om een verslag dient te zijn: Welke specifieke informatie heeft u nodig en voor welk doel? Met deze informatie kunt u achterhalen of u gronden heeft om uw beroepsgeheim te doorbreken en informatie aan hen te verschaffen. Door deze vragen te stellen kunt u mogelijk achterhalen of er sprake is van een wettelijke verplichting (bijv. in de Infectieziektenwet of Wet op de lijkbezorging). Indien dit niet het geval is, vraagt u de patiënt om toestemming. Geeft de patiënt die toestemming niet of is het niet mogelijk om deze te vragen, dan kunt u het beroepsgeheim mogelijk doorbreken op basis van een conflict van plichten. Uw beroepsgeheim doorbreken op grond van een conflict van plichten, doet u slechts in zeer uitzonderlijke gevallen. De uiteindelijke afweging dient u zelf te maken. Vragen die u uzelf dan in ieder geval dient te stellen en die kunnen helpen bij deze afweging zijn:

  • Is alles in het werk gesteld om toestemming tot doorbreking van het geheim te verkrijgen?
  • Levert het niet-doorbreken van het geheim een ander ernstige schade op?
  • Verkeert u als zwijgplichtige in gewetensnood door het handhaven van de zwijgplicht?
  • Is er geen andere weg dan doorbreking van het geheim om het probleem op te lossen?
  • Is het vrijwel zeker dat door de geheimdoorbreking de schade aan de ander kan worden voorkomen of beperkt?
  • Wordt het geheim zo min mogelijk geschonden?

Vraag? KNMG Artseninfolijn

Bent u arts en lid van een van de federatiepartners van de KNMG, dan kunt u met vragen op medisch-ethisch en juridisch (gezondheidsrechtelijk) terrein kosteloos advies krijgen van de KNMG Artseninfolijn. Van maandag t/m vrijdag tussen 9.30 en 16.00 uur telefonisch bereikbaar via 088 440 4242.

Alle praktijkdilemma’s vindt u op knmg.nl/praktijkdilemma.

Federatienieuws KNMG
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.