Federatienieuws
5 minuten leestijd
Federatienieuws

‘Behoud van jonge dokters is essentieel’

Plaats een reactie
Getty Images
Getty Images

Het percentage a(n)iossen dat met burn-outklachten kampt, steeg in twee jaar tijd van 14 naar 24 procent. Dat blijkt uit de nationale a(n)ios enquête Gezond en veilig werken 2022, waarvan De Jonge Specialist onlangs de resultaten presenteerde. De belangenorganisatie vindt dat ziekenhuizen, werkgeversorganisaties, opleiders, vakgroepen en het ministerie van VWS alles op alles moeten zetten om jonge dokters voor het vak te behouden.

De Jonge Specialist (DJS) nodigt iedere twee jaar alle aiossen, aniossen en arts-onderzoekers in Nederland uit om de Gezond en veilig werken enquête in te vullen: een omvangrijke vragenlijst die inzicht biedt in het mentale en fysieke welzijn van jonge artsen en hun opleidings- en arbeidsomstandigheden. Dit jaar namen 1554 jonge artsen deel aan het onderzoek, waarvan bijna driekwart aios is, een vijfde anios en de overige respondenten arts-onderzoeker.

Kwart overweegt te stoppen

Volgens Anne Koppelaar, aios cardiologie en voorzitter van DJS, laten de resultaten enerzijds een hoopgevend beeld zien. ‘Maar liefst 97 procent van de a(n)iossen is trots op zijn werk. Dat percentage is in lijn met de uit­komsten van de Loopbaanmonitor Medisch Specialisten, die we eerder dit jaar samen met de Federatie Medisch Specialisten en de Landelijke vereniging van Artsen in Dienstverband (LAD) onder alle aiossen en medisch specialisten uitzetten.’

Des te schrijnender vindt Koppelaar het dat ruim een kwart van de aiossen overweegt met de opleiding te stoppen, onder andere door een slechte werk-privébalans. ‘Ruim vier op de tien jonge artsen vinden de werkdruk te hoog. Daarnaast is ruim een derde (zeer) ontevreden over de werk-privébalans; ook in de Loopbaanmonitor kwam zowel bij aiossen als medisch specialisten naar voren dat de werk-privébalans een aandachtspunt is. Verder werken a(n)iossen gemiddeld 30 uur per maand over en wordt driekwart hiervoor niet gecompenseerd in tijd of geld. Dat vinden wij echt onacceptabel. Hard werken is geen probleem, maar zonder enige compensatie in tijd of geld mag je dit als werkgever niet van je werknemers verwachten.’

Een andere zorgelijke trend is volgens haar dat bijna een derde van de respondenten aangeeft met ongewenst gedrag te maken hebben gehad, waarbij intimidatie door bezoekers of patiënten (55%), intimidatie door collega’s of leidinggevenden (28%) en ongewenste seksuele aandacht door bezoekers of patiënten (27%) het vaakst voorkwamen. ‘Ik zou iedereen willen oproepen het te melden als je ermee te maken krijgt, bijvoorbeeld bij een vertrouwens­persoon in je ziekenhuis. En overkomt het je niet zelf, maar ben je er getuige van? Meld het ook dan, want we moeten dit samen veranderen.’

Anne Koppelaar, aios cardiologie
Anne Koppelaar, aios cardiologie
‘Ruim vier op de tien jonge artsen vinden de werkdruk te hoog’

Oorzaak

Grote vraag is wat de oorzaak is voor de stijging van het aantal a(n)iossen met burn-outklachten. Na de publicatie van de resultaten van de vorige enquête in 2020, ging DJS een groot aantal ziekenhuisbesturen langs. Dat heeft er volgens Koppelaar onder andere toe geleid dat persoonlijke ontwikkeling stevig op de agenda staat. ‘We zien dat in de uitkomsten ook terug. Ruim driekwart van de a(n)iossen heeft wel eens gebruik­gemaakt van persoonlijke begeleiding, zoals coaching of intervisie.’ Daarnaast startte DJS samen met de LAD, VvAA en LOVAH de beweging Zin in Zorg, om van onderaf een cultuurverandering aan te jagen die ertoe moet leiden dat pauze nemen ‘normaal’ is en overwerken niet langer de norm is.

Ondanks die inspanningen steeg het aantal a(n)iossen met burn-outklachten van 14 procent in 2020 naar 24 procent nu. Koppelaar: ‘Zin in Zorg voorziet heel duidelijk in een behoefte, maar we zijn er nog niet. De rek in de zorg is eruit door de coronacrisis en de drukke periode daarna, versterkt door het hoge ziekteverzuim en de toenemende personeelstekorten. De respondenten in onze enquête geven aan dat ze hun werkplezier door het gebrek aan perspectief op de arbeidsmarkt verliezen, evenals door de hoge administratielast en het gebrek aan autonomie. Gecombineerd met een toenemende zorgvraag legt dat al met al een enorme druk op de zorg en wij maken ons daar zorgen over. Als we niet oppassen, belanden we in een neerwaartse spiraal. Onze enquête laat nu al zien dat in driekwart van de gevallen geen vervanging wordt geregeld bij uitval.’

Oproep

Die zorgen reiken verder dan alleen de jonge dokters die nu met klachten kampen, benadrukt Koppelaar. ‘We vragen ons ook af wat dit betekent voor de toestroom van nieuwe a(n)iossen, waardoor de toegankelijkheid en kwaliteit van de zorg nog meer onder druk kunnen komen te staan.’

DJS heeft daarom een brandbrief gestuurd naar ziekenhuisbesturen, werkgeversorganisaties en het ministerie van VWS. ‘Als we jonge artsen willen behouden en ook in de toekomst willen interesseren voor de zorg, moeten we met elkaar een gezondere werkomgeving creëren’, vindt Koppelaar. ‘Het Integraal Zorgakkoord biedt daarvoor aanknopingspunten en we roepen iedereen op daarin zijn eigen verantwoordelijkheid te pakken.’

De focus moet volgens haar liggen op de werk-privébalans, en preventie van burn-out en uitval door te werken aan de arbeidsomstandigheden. ‘Dit betekent onder andere overwerk verminderen en zorgen voor juiste compensatie, de werkdruk verminderen door bij uitval tijdig vervanging te regelen, pauzes faciliteren, zorgen voor meer persoonlijke begeleiding, de regeldruk verlagen en de autonomie vergroten.’

Breed adresseren

Suzanne Booij, voorzitter van de LAD, vindt het belangrijk dat DJS de uitkomsten breed adresseert en geeft aan dat de LAD de uitkomsten ook zal aangrijpen om een gezond en veilig werk- en opleidingsklimaat te agenderen in haar overleg met werkgevers. ‘In cao’s hebben we duidelijke afspraken gemaakt over bijvoorbeeld werk- en rusttijden en een veilig werkklimaat. Het is belangrijk dat die goed worden nageleefd en dat werkgevers oog hebben voor de hoge werkdruk en andere zaken waar jonge artsen tegenaan lopen.’

Highlights onderzoeks­uitkomsten

• 97 procent van de a(n)iossen is trots op zijn vak.

• De sfeer binnen de vakgroep krijgt gemiddeld een 7,6.

• 24 procent van de a(n)iossen ervaart klachten die passen bij een burn-out, ondanks dat 78 procent persoonlijke begeleiding ontvangt.

• 26 procent van de aiossen overweegt te stoppen met de opleiding; bijna de helft vanwege een verstoorde werk-privé­balans en een kwart vanwege een slecht banenperspectief.

• 46 procent kan soms pauze nemen zonder invulling van taken.

Dit artikel is een initiatief van de LAD in samenwerking met De Jonge Specialist (DJS). De LAD en DJS maken zich samen hard voor gezonde en veilige arbeids- en opleidingsomstandigheden voor a(n)iossen.
Federatienieuws burn-out
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.