Balanceren in de spreekkamer

Een minderjarig kind met ouders in (v)echtscheiding, die na die scheiding nog even blijven doorvechten: dat betekent gedoe. En dat is soms ook merkbaar in de spreekkamer.

Moeder vraagt bij de arts om een verwijzing voor behandeling van het kind. Vader zegt: ‘Nee! Geen verwijzing!’ Hierdoor worden bijvoorbeeld behandelingen in de ggz regelmatig gedwarsboomd. Want vaak is een van de twee ouders bang dat het kind nare dingen over hem of haar zal zeggen die vervolgens in een rechtszaak belanden en het ouderlijk gezag op het spel zetten. Terecht of niet, de arts heeft met dit gesputter te maken. Hoe kun je als arts in zo’n situatie de zorgplicht voor het kind waarmaken?

Artsen bellen regelmatig naar de Artseninfolijn van de KNMG als ze met zo’n soort situatie te maken krijgen. Mijn eerste advies is dan: zorg dat u zelf geen pion wordt in de (na-)echtelijke twist. En bedenk dat uw belangrijkste focus is: verantwoorde zorg aan het kind. Zeg dat ook tegen de ouders: ik heb een zorgplicht om eerst en vooral te handelen in het belang van uw kind. U als ouder trouwens zelf ook – zelfs meer nog dan ik.

Word geen pion in een echtelijke twist

Want, zegt de jurist en ethicus in mij dan, ouderschap brengt niet alleen rechten, maar vooral ook plichten met zich mee.

In ieder geval is het dealen met kinderen en ouders niet altijd eenvoudig. Want een arts heeft gewoon rekening te houden met wat ouders willen als het gaat om de zorg voor hun kind. En zelfs bij een harmonieuze echtelijke relatie kunnen vragen rijzen. Mag een jeugdarts er bijvoorbeeld van uitgaan dat als een kind zich zonder begeleider meldt voor een vaccinatie in het kader van het Rijksvaccinatieprogramma, beide ouders daarmee akkoord zijn? Of kan van ouders gevraagd worden altijd mee te gaan?

Als ouder kan ik u zeggen: al zou je willen, dan nog is dat niet altijd te doen. Toen ik vorig jaar aan mijn 14-jarig kind vroeg, of ik mee zou gaan voor de vaccinatie, kreeg ik een meewarige blik en de vraag: ‘Wat denk je zelf?’

Maar vooral zou het voor artsen onwerkbaar worden als voor ieder consult uitgebreid met beide ouders van het kind overlegd moet worden. Dat is ook niet zonder meer de bedoeling. Regels zijn er niet om het de praktijk moeilijk te maken. Ze zijn er vooral om ervoor te zorgen dat iedereen de eigen opdracht en verantwoordelijkheid kan en moet waarmaken. Binnen de grenzen van wat mogelijk is. En soms schuurt het in de praktijk en wordt het balanceren in de spreekkamer tussen arts, ouder en kind.

De hernieuwde uitgave van de ‘KNMG-wegwijzer toestemming en informatie bij behandeling van minderjarige kinderen’ beschrijft allerlei situaties die zich rond de zorg van kinderen kunnen voordoen. (V)echtscheiding, vaccinatie en veel meer praktische voorbeelden passeren de revue over hoe u als arts uw zorgplicht voor het kind kunt nakomen. Liefst altijd met, en bij hoge uitzondering zonder (een van) de al dan niet vechtende ouders. Want hoe dan ook mag een kind nooit het spreekwoordelijke kind van de rekening worden.

Deze column is geschreven op persoonlijke titel.