Willen sterven
Plaats een reactie
Willen sterven. Over de autonomie en het voltooide leven, Paul van Tongeren, Uitgeverij Kok, 126 blz., 11,99 euro.
‘Ik heb (…) het vermoeden dat er iets niet klopt als iemand zegt dat hij dood wil (…) en wil nagaan of dat wel kan: dood willen.’ Na de inleiding en een beschrijving van de ontwikkelingen in Nederland en België met betrekking tot euthanasie en de discussie rond ‘voltooid’ leven (het woord ‘voltooid’ bewust tussen aanhalingstekens) formuleert Paul van Tongeren aldus de thematiek van zijn bundel Willen sterven.
Het verschil tussen dood zijn en slapen is volgens de auteur dat degene die dood is ‘geen ik meer’ is en iemand kan níet willen wat hij überhaupt nooit zal kúnnen zijn. De kracht van zijn betoog is de reflectie op dat willen. In de antieke wijsbegeerte bestond hiervoor geen omvattend begrip. Augustinus (354-430) heeft die wil (gekoppeld aan ‘het kwaad’) ‘ontdekt’. Van Tongeren legt ook een interessante link met Friedrich Nietzsche (1844-1900), voor wie ‘willen’ een ‘complex geheel van gevoelens, gedachten en affecten’ is. Bijzonder is de aandacht voor de Zuid-Afrikaanse schrijver Karel Schoeman (1939-2017) die alvorens een einde aan zijn leven te maken een indrukwekkend boek (Slot van die dag) over de ouderdom en zelfgekozen dood schreef. Van Tongeren was hoogleraar wijsgerige ethiek en geeft ook expliciet aan dat hij ‘in de traditie van het christendom staat’.
- Er zijn nog geen reacties
