Boeken en films & zo
boek

Welkom in het Rijk der zieken

Plaats een reactie

Welkom in het Rijk der zieken, Hanna Bervoets, Uitgeverij Pluim, 277 blz., 22,50 euro.

Bestel direct

‘Verhalen, films, boeken over ziek-zijn draaien altijd om progressieve ziektes: het personage wordt ziek, hij schrikt, hij lijdt, en dan wordt hij beter, of niet. En wordt hij niet meer beter, dan sterft hij (…). Hollywood heeft er miljoenen aan verdiend – maar weet je waar precies nul films over zijn gemaakt, nul romans over zijn geschreven?’

Op het moment dat deze passage voorbijkomt, weet de lezer van Welkom in het Rijk der zieken, de nieuwe roman van Hanna Bervoets, het antwoord al: chronisch ziek zijn.

Dat ‘rijk der zieken’ ontleent Bervoets aan een opmerking van de Amerikaanse schrijfster Susan Sontag: ‘We zijn zowel burger van het rijk der gezonden als van het rijk der zieken. Hoewel we bij voorkeur alleen van het goede paspoort gebruikmaken, komt iedereen vroeg of laat gedwongen in dat andere rijk terecht, al is het maar tijdelijk.’ Bervoets’ nieuwe roman leunt in meerdere opzichten op het denken van Sontag; sterker: ze speelt zelfs een belangrijke rol in het boek. De roman beschrijft de lotgevallen van Clay, man van rond de 40, geplaagd door Q-koorts, zowel in deze wereld, als in een soort virtueel, parallel universum waarin hij met Susan als gids door dat (symbolische) rijk der zieken trekt.

Met groot inlevingsvermogen – ongetwijfeld ook dankzij haar eigen ervaringen; ze lijdt aan het syndroom van Ehlers-Danlos – beschrijft Bervoets hoe het is om chronisch ziek te zijn: ‘(…) je lijf een poreuze vuilniszak botten die op een gure straathoek werd neergekwakt, dat is ongeveer hoe je je voelt’– , welk effect het heeft op je dagelijkse bestaan, op je relaties, en hoe blij je bent als er eindelijk een diagnose is: ‘Je klachten zijn niet meer “vaag” maar onderdeel van een groter geheel, een structuur; iets wat je kapotmaakt maar tenminste iets wat bestaat (…).’

Bervoets schreef haar roman in de tweede persoon enkelvoud. Dat is wel even wennen, maar het werkt heel goed, schept afstand en geeft het relaas tegelijkertijd een soort algemene geldigheid. Van een ‘echt’ chronologisch verteld verhaal is geen sprake. Natuurlijk niet, want van een chronische ziekte is immers geen verhaal te maken: ‘Wij worden niet beter maar we gaan ook niet dood – dat is geen verhaal, dat is geen scenario, een chronische toestand kent geen verloop en een chronische patiënt is geen strijder maar een zeurpiet.’ Het resultaat is desondanks een zeer geslaagde, ingenieus geconstrueerde roman.

Media en cultuur boek
  • Henk Maassen

    Henk Maassen is journalist bij Medisch Contact, met speciale belangstelling voor psychiatrie en neurowetenschappen, sociale geneeskunde en economie van de gezondheidszorg.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.