Vooruitgang. Tien redenen om naar de toekomst uit te kijken
Stand van zaken: de wereld
Plaats een reactie
Vooruitgang. Tien redenen om naar de toekomst uit te kijken, Johan Norberg, Nieuw-Amsterdam, 255 blz., 19,99 euro.
Mensen worden geplaagd door twee tekorten die het zicht benemen op de werkelijkheid: historische bijziendheid en iets wat wel de ‘beschikbaarheidsheuristiek’ wordt genoemd. Wat het eerste betreft: we herinneren ons vooral wat relatief kort geleden plaatsvond, het langduriger tijdsperspectief ontbreekt, en dat maakt dat we bijvoorbeeld slecht zicht hebben op hoezeer we vooruitgang hebben geboekt. Het tweede is een vrijwel onontkoombare cognitieve illusie: een gebeurtenis achten we waarschijnlijker naarmate hij gedenkwaardiger is. Daarom denken we dat vreselijke of ingrijpende gebeurtenissen vaker vóórkomen dan ze in werkelijkheid doen. Het is een evolutionaire erfenis uit de langdurige periode dat deze eigenschap voordelig voor ons was: we zijn gefascineerd door het incidentele gevaar omdat het soort mensen dat dit niet was, allang is uitgestorven.
Eigenlijk wil Vooruitgang van de Zweed Johan Norberg, die werkt in de traditie van de onlangs overleden Hans Rosling, tegengif zijn tegen beide handicaps: gestaafd met cijfers, historische analyses en hier en daar wat anekdotiek laat hij zien wat de mensheid heeft bereikt op het gebied van voedselvoorziening, levensverwachting, sanitaire voorzieningen, de bestrijding van armoede, de bescherming van het milieu, de uitbanning van ongeletterdheid, vrijheid en gelijkheid. En hoe we in onze toekomstscenario’s steeds opnieuw de menselijke vindingrijkheid onderschatten. Norbergs boek is ook een gefundeerde lofzang op de tegenwoordig zo verguisde globalisering: ‘De belangrijkste factor achter het succes van een land is de mate waarin andere landen succesvol zijn.’
Norberg is een optimist, maar niet van het ongebreidelde soort. Hij heeft wel degelijk oog voor het feit dat progressie geen gelopen race is, dat ze wordt bedreigd door bijvoorbeeld bijgeloof en bureaucratie. Maar zijn geloof in de feiten, in empirie – dat is in deze benarde tijden van nepnieuws een verademing.
- Er zijn nog geen reacties
