Uitweg

Uitweg (14de druk), Boudewijn Chabot en Stella Braam, Nijgh & van Ditmar, 304 blz., 20,99 euro.

bestel direct

Uitweg, de 14de druk van het bekende boek van psychiater Boudewijn Chabot over sterven in eigen regie – ‘SIERlijk sterven’ –, is grondig herschreven. Uitweg blijkt als verwijzing naar de nooduitgang van zelfeuthanasie nog altijd een goed gekozen titel.

Het boek bevat de meest recente informatie over de bruikbaarheid en beschikbaarheid van middelen om zonder dodelijke handeling van een arts, en omringd door dierbaren, waardig te sterven. Nieuw is de bijdrage van Bert Keizer, waarin hij zegt dat hij bij gevorderde dementie een patiënt niet doodmaakt op grond van een wilsverklaring. Ethicus Govert den Hartogh heeft daar begrip voor, maar gooit zijn wilsverklaring nog niet in de prullenmand. Van psychiater Jim van Os is er een kritische bijdrage over de perversiteit van euthanasie als behandeloptie binnen de psychiatrie. Dit zijn beschouwingen die in het Nederlandse debat niet op waarde worden geschat en soms worden weggezet met woorden als ‘een beetje de weg kwijt’ (Jacob Kohnstamm 2017).

Uitweg verscheen voor het eerst in 2010, toen in opzet al bedoeld voor een breed publiek. Belangrijk voor de voorgeschiedenis ervan is het internationaal vermaarde ‘Chabot-arrest’ uit 1993, waarop Chabot in 2017 in Trouw reflecteerde met ‘die hulp bij zelfdoding zou ik nu niet meer doen’. Hij herzag al veel langer zijn rol als arts, met een promotie op onderzoek naar ‘zelfeuthanasie’ door dodelijke medicijnen of door versterven. Zelfeuthanasie heeft meer gemeen met euthanasie door een arts dan met zelfdoding in eenzaamheid, is de kernboodschap. De titel van het boek is ook om een andere reden goed gekozen: het biedt een uitweg voor artsen om de emotionele druk te weerstaan: ‘Dokter u moet mij helpen’.