Tsjechov - De dertig beste verhalen

De dertig beste verhalen. Anton Tsjechov (vert. Hans Boland; nawoord Sophie Levie), Athenaeum – Polak & Van Gennep, 752 blz., 49,99 euro.

bestellen

Van Tsjechovs verhalen zou elke arts Zaal 6 moeten lezen, alleen al om te weten hoe het voelt om zelf patiënt te zijn. Daarom is het jammer dat juist dit in de nieuwe Nederlandse vertaling van een selectie van zijn verhalen ontbreekt. Zelf was de Russische arts-schrijver Anton Tsjechov (1860-1904) net afgestudeerd toen hij op zijn 24-ste bloed opgaf. In 1897 kreeg hij een ernstige longbloeding waarna hij op dezelfde longafdeling werd opgenomen waar hij in 1883 coschap had gelopen. Tsjechovs verhalen worden bevolkt met lieden die aan tuberculose lijden en sterven, precies zoals hijzelf. Een triest voorbeeld is de soldaat Goesyev die terugkeert uit de Oost en op de boot met delirante verschijnselen en heftige benauwdheid sterft.

Een geval uit de praktijk – over een meisje van 20 met nachtelijke paniek en gevoelens van leegte – had evenmin mogen ontbreken. Gelukkig staat Zwakke zenuwen, over drie studenten die de rosse buurt bezoeken, er wél in. De rechtenstudent Vasiljev vlucht weg, krijgt een zenuwinstorting en wordt ijlings naar een psychiater gebracht, die hem broom en morfine geeft.

In de flitsende nieuwe vertaling van Hans Boland is bijna elke zin anders dan in de vijfdelige uitgave bij Van Oorschot (waarvan alleen deel 1 en 4 nog leverbaar zijn). Dat geldt ook voor sommige titels van de verhalen. Zo luidt Te vroeg! bij Boland Pech! En In het ravijn heet nu In de groeve. Een originele vondst is ‘sponsbuil’ in plaats van ‘puistenkop’. Tsjechovs lange verhalen Steppe en Mijn leven eisen hoge concentratie van de lezer. In Een ongelukkig geval zie je de twee ruziënde artsen die op zaal slaags met elkaar raken bijna vóór je. Hetzelfde geldt voor Ionytsj, over een plattelandsarts die verliefd raakt op een veel jongere vrouw. Tsjechov had zelf onstuimige liefdesrelaties, maar trouwde pas in 1901, met de actrice Olga Knipper.

In tegenstelling tot de dokter in Zaal 6, die alles op zijn beloop liet, was Tsjechov in zijn korte leven bijzonder actief als arts én schrijver. In de verhalen wemelt het van de autobiografische details. Het mooie van Tsjechov is dat hij houdt van zijn personages, ook al lijken ze nog zo doortrapt. Tsjechov was getuige van het leven, geen rechter.