Opera Melancholica

Dat Opera Melancholica, de nieuwe productie van Opera2day, het New European Ensemble en Scapino Ballet Rotterdam, ‘anatomisch theater van de psyche’ is, kan niet missen: midden op het podium staat een enorme schedel omringd door de ronde tribunes van een anatomisch theater.

Kern van de voorstelling is de korte opera The Fall of the House of Usher van Philip Glass uit 1988, gebaseerd op een beroemd verhaal van Edgar Allan Poe. Daarin gaat het om Roderick Usher, beter misschien de casus Usher, een vereenzaamde, zwaarmoedige en zenuwzieke man die leeft in zijn hoofd en lijdt onder zijn innerlijke gespletenheid. Denken (zijn ‘ík’), voelen (vertegenwoordigd door zijn imaginaire tweelingzuster Madeline) en bewustzijn (jeugdvriend William, de verteller in het verhaal van Poe) zijn bij hem verworden tot losse entiteiten. Hij weet niet hoe hij moet omgaan met zijn gevoelens, die hij probeert te verdringen. Daarmee verliest hij een deel van zijn zelf: een gemis dat de oorzaak is van zijn melancholie.

Hoe het kan dat we in zijn psyche kunnen rondkijken – en meemaken hoe zijn behandeling verloopt – komen we te weten omdat regisseur Serge van Veggel de opera van Glass heeft voorzien van een dubbele proloog. Eerst horen we teksten van scholieren over melancholie, begeleid door flarden muziek van Glass (niet het spannendste deel van de voorstelling), dan krijgen we uitleg van ‘de directeur-geneesheer’ die ons inwijdt in de methoden van zijn instituut (waarvan het anatomisch theater kennelijk een onderdeel is). Hij gaat bovendien in gesprek met de zaal en bespreekt de bevindingen van zijn ‘coassistenten’, die voorafgaand aan de voorstelling het gemoed van de bezoekers hebben gepeild. ‘Is er een dokter in de zaal’?, is zijn openingsvraag – u bent dus gewaarschuwd.

Na die prologen volgt de opera van Glass. Diens muziek kan soms onverdraaglijk zijn vanwege de repetitieve cliché’s, maar werkt in dit geval, behoudens een paar passages, wonderwel. Scenisch is het een fascinerende voorstelling, hoewel het middendeel enigszins opgerekt aanvoelt. De rollen worden prachtig gezongen, vooral de woordeloze zang van Lucie Chartin (overigens onzichtbaar, zij is de stem van Madeline, die wordt vertolkt door danseres Ellen Landa) maakt indruk. Mooie voorstelling.

Voor de speellijst, zie opera2day.nl.