Menselijkheid in de zorg
Menselijke zorg
3 reacties
Menselijkheid in de zorg - De arts-patiëntrelatie, Leo Visser, Uitgeverij SWP, 216 blz., 34,90 euro.
Halverwege het boek Menselijkheid in de zorg steekt er een stevige bries op en wijdt Leo Visser veertien pagina’s aan de ‘dramatisch slechte’ ervaringen van zijn familie – onder wie zijn overleden tweelingbroer Marco – met zorgverleners: ‘Ik heb de verhalen van mijn familie verteld, maar sinds kennissen, vrienden en zakelijke relaties weten dat ik bezig ben met het schrijven van een boek, heb ik van hen vele vergelijkbare en helaas eveneens schokkende verhalen gehoord.’ Daarna gaat de wind weer liggen en keert de rustige verteltoon waarmee wordt ingezoomd op de drie pijlers van de relatie tussen patiënt en arts (de patiënt, de arts, en de communicatie/bejegening) weer terug. Visser is neuroloog en beschrijft open en eerlijk over zijn ervaringen, die illustreren hoe complex de praktijk kan zijn.
‘Opvallend is dat er vrijwel geen boeken beschikbaar zijn over de patiënt-artsrelatie’, schrijft de auteur in zijn inleiding, maar natuurlijk is hier wel veel over geschreven en uit een aantal interessante publicaties wordt ook geciteerd. Communicatie en bejegening krijgen terecht veel aandacht, maar het blijft vaak bij citeren van anderen. Het had de auteur gesierd wanneer hij meer diepgang had betracht en een steviger brug had geslagen tussen de ‘dramatisch slechte’ ervaringen van zijn familie en ‘de theorie’, want het gaat om meer dan een tekortschietende communicatie en bejegening. De coverfoto op de voorkant, die blijkbaar op aanwijzingen van de auteur is gemaakt, zou niet misstaan op een goedkoop doktersromannetje en doet afbreuk aan het boek.
Prof. dr. Leo Visser, neuroloog
, neuroloog & auteur van het besproken boek
Spijtig dat in de recensie meerdere belangrijke punten uit mijn boek niet aan bod komen. Ik had drie redenen om het boek te schrijven:
1. De opleiding tot medisch specialist is te veel gericht op het biomedische model en te weinig op het ‘leven me...t de ziekte’ model. Deze boodschap wil ik overbrengen aan mijn collega’s.
2. De gezondheidszorg in Nederland kan naar een nog hoger niveau door het verbeteren van de communicatie. Niet alleen met de patiënten, maar ook onderling tussen de collega-zorgverleners.
3. Mijn eigen, schokkende ervaringen. Ik vond het hartverscheurend te constateren dat de zorg voor mijn moeder en tweelingbroer door slechte communicatie en onheuse bejegening onder de maat was.
Als dokters niet zorgvuldig communiceren, komt dat bij patiënten extra hard aan en verhoogt dat helaas de kwetsbaarheid en het lijden. Het boek is bedoeld om zorgverleners wakker te schudden en te benadrukken dat wij meer energie in betere communicatie moeten steken. Ik wil met mijn boek een discussie op gang brengen en geef tips hoe het beter kan. Lezers kunnen van mijn ervaringen leren. Het boek helpt tevens patiënten om beter inzicht te krijgen in hoe een arts denkt en handelt. Het boek is dus ook bedoeld om patiënten actiever bij de zorg te betrekken.
(vervolg in volgende reactie)
Prof. dr. Leo Visser
, neuroloog & auteur van het besproken boek
Mijn boek daagt dokters uit meer begeleiding aan patiënten te bieden bij onderzoek en behandeling. Qua zorgvuldige afstemming is met name bij chronische, complexe ziektes nog veel te winnen. De arts moet ook beter nadenken over hoe informatie aan de ...patiënt wordt gegeven. Daar hebben we relatief weinig over geleerd in de opleiding. Op de juiste wijze voorlichting geven is essentieel bij gezamenlijke besluitvorming. Daarom pleit ik tevens in mijn boek voor communicatietrainingen.
Kortom, er valt nog een wereld te winnen in de spreekkamer. Ik probeer met mijn boek zorgverleners hier bewust van te maken. Het is goed dat zij zich realiseren wat het betekent om als patiënt te moeten leven met een chronische ziekte. Hopelijk zorgt dit ervoor dat ze als coach hun patiënten nog beter kunnen begeleiden.
Tot slot de cover: die is bewust provocerend. Ik heb de patiënt en arts in piëta positie laten fotograferen; pietà betekent in het Italiaans compassie. De patiënt geeft zich bloot aan de arts en de arts is in de luisterende positie volgens het biomedische model geplaatst. Aan de ene kant is de arts bereid betrokkenheid te tonen, echter de aanwezigheid van professionele afstand wordt weergegeven door het dragen van plastic handschoenen.
Wim van der Pol
Apotheker niet praktiserend, Delft
Over die belangrijke pijler van communicatie en bejegening is in 2016 het boek DANSEN MET DE DOKTER van Paul Brand verschenen. Zeer lezenswaardig. Over die andere twee pijlers leze men het boek SMETTEN OP DE WITTE JAS uit 1993, onder redactie van Van... Everdingen met vele referenties. De diepgang die in het boek zou ontbreken, staat in geen verhouding tot de treurnis na de tragedie die ervaren wordt door betrokkenen. Dat is de essentiële boodschap in dergelijke boeken, waarin de casus worden beschreven. De foto op de cover had dat niet treffender kunnen weergeven.