Leven en dood van een dichteres
Plaats een reactieIn de popmuziek is de leeftijd van 27 berucht. Op die leeftijd zijn er velen gestorven: Jimi Hendrix, Jim Morrison, Janis Joplin, Amy Winehouse. Ook dichters sterven soms jong, maar anders dan bij de popmusici (meestal een overdosis) is hun verscheiden diverser van aard: zeilongeluk (Shelley), tuberculose (Keats), Spaanse griep (Apollinaire).
Suïcide scoort echter ook hoog onder dichters. In de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw maakten Anne Sexton, Ingrid Jonker en Sylvia Plath een einde aan hun leven. Vooral de dood van Sylvia Plath (1932 -1963) maakte veel los. Op de begraafplaats van Heptonstall is haar grafsteen meerdere malen bewerkt om de toevoeging achter haar naam, Hughes, te verwijderen. Haar man, de dichter Ted Hughes, werd na haar dood het middelpunt van allerlei controverses, met als kern dat hij Sylvia vermoord had. Daarvoor werd aangevoerd dat hij haar voor haar dood verlaten had voor een andere vrouw en na haar dood haar meest recente dagboeken had vernietigd en haar dichtbundel had veranderd voor publicatie. En daar kwam dan nog bij dat de vrouw voor wie hij Sylvia verlaten had, zich ook, en op identieke wijze, suïcideerde.
Hughes heeft nooit op deze aantijgingen gereageerd, tot vlak voor zijn dood in 1998 Birthday Letters verscheen. Een prachtige bundel met gedichten die hij in de 35 jaar na haar dood over haar en hun relatie had geschreven. Sindsdien keert het tij geleidelijk. In 2015 verscheen Jij zegt het van Connie Palmen, een roman geschreven vanuit het standpunt van Ted Hughes. En nu is de omvangrijke, definitieve biografie Rode komeet van Heather Clark verschenen, waarin ze het leven van Plath ontmythologiseert door bijna in haar huid te kruipen. Het leest daardoor fantastisch, het notenapparaat is goed, en duidelijk wordt dat de psychiatrische problemen van Sylvia Plath gedeeltelijk bij haar tijd horen, waarin vrouwen op het tweede plan stonden, gedeeltelijk bij haar opvoeding, en gedeeltelijk bij haar eigen psychologische make-up, maar ook het onvermogen van Ted Hughes speelt een rol.
Van hem verscheen ongeveer tegelijkertijd voor het eerst in een Nederlandse vertaling de bundel Kraai (1970), waarin Hughes onder andere zijn verdriet over de dood van zijn twee vrouwen metaforisch heeft verwerkt. Ook aanbevolen.
Rode Komeet, Heather Clark (vertaling: Bart Gravendaal e.a.), De Arbeiderspers, 1343 blz., 59,99 euro.
Kraai, Ted Hughes (vertaling: Daan Doesborgh), De Bezige Bij, 224 blz., 24,99 euro.
auteur
Arko Oderwald, universitair hoofddocent literatuur en geneeskunde, VUmc
- Er zijn nog geen reacties
