Laatste levensdagen

Touching Infinity, dvd, 13,99 euro. Ook te huur via: mylum.tv.

Ik heb geleefd, Annemarie Haverkamp, Lebowski, 351 blz., 22,99 euro.

bestellen

Annemarie Haverkamp interviewde twee jaar lang ruim zeventig mensen die binnen afzienbare tijd zouden komen te overlijden. Ze vroeg naar hun angsten en hun ­dromen, sprak met ze over het hiernamaals, familie, over ‘heldere inzichten’. Al die interviews verzamelde ze in Ik heb geleefd: ‘Er vloeiden tranen, er werd gevloekt en gelachen, maar er was toch vooral berusting.’ Het resultaat is een dik boek vol met prachtige ontboezemingen (van iedere geïnterviewde is een foto ­opgenomen). Haverkamp sprak ook met een paar deskundigen, onder wie longarts Sander de Hosson en anatoom Roelof-Jan Oostra. Het ­merkwaardigste interview is misschien wel het laatste, waarin haar gesprekspartner zijn aangekondigde dood heeft overleefd.

In de documentaire Touching Infinity volgen we de laatste weken van drie doodzieke mensen: de jonge Rebecca, de oude Fernand en de hoogbejaarde Delphine. We zien hen in hun dagelijkse omgeving en in hun omgang met hun naasten. Maakster Griet Teck observeert dat met grote intimiteit, zonder dat het opdringerig voelt. Haar film kan zonder voice-over en muziek. Teck: ‘Bij het filmen vertrek ik van dagelijkse rituelen, eenvoudige dingen: ontbijten in de keuken, de kinderen in bed stoppen. Zo kunnen mensen zoveel mogelijk zichzelf blijven.’ Net als het interviewboek van Haverkamp is deze film allesbehalve sentimenteel, maar ontroerend en op een merkwaardige manier troostend.