Gewonnen jaren | Het geheim van de schilpad

Gewonnen jaren, Dorly Deeg, Ambo/Anthos, 334 blz., 22,99 euro.

bestel direct

In een fraai essay (‘Zwetend oud worden’) beschreef Emma Brunt (1943) eind augustus in HP/DeTijd haar huidige toestand: ‘Ik ben zo langzamerhand inderdaad wel oud genoeg geworden om dood te gaan (...) en al die ideologische prietpraat over “succesvol oud worden” op te vatten als wat het in werkelijkheid is: de verkapte doodsangst van een generatie die niet kan erkennen dat je niet alles in het leven kunt beheersen en dat het lot meestal blind onrechtvaardig is.

In plaats daarvan vertellen ze zichzelf – en elkaar – de meest bizarre sprookjes, zelfs als dat inhoudt dat ze zich onderwerpen aan een waar schrikbewind.’ Waarmee ze bedoelt: het schrikbewind van gezondheidsvoorschriften. Voor haar daarom geen cocktails van ‘versgeperste spinazie en tarwekiemsap’; ze houdt het liever bij witte wijn.

En je moet haar gelijk geven, veel literatuur op dit terrein is beschamend positief gestemd, maar er zijn gelukkig ook realisten. Een goed voorbeeld daarvan is Dorly Deeg, emeritus hoogleraar epidemiologie van de veroudering. Ze schreef Gewonnen jaren, ondertitel: Heldere inzichten over hoe wij ouder worden. Het openingscitaat van Renate Dorrestein zet de toon: we mogen dan langer leven dan ooit tevoren, dat betekent niet dat we ‘forever young’ zijn, eerder zullen we ‘vooral heel lang oud zijn’. Met alle ongemakken die daarbij horen. Deeg citeert vaker uit ‘echte’ literatuur; het dagboek van Mary Sarton over haar veroudering fungeert zelfs als een rode draad. Ze put ook uit eigen ervaringen. Het leeuwendeel van haar zeer informatieve, prettig leesbare boek en haar goed onderbouwde adviezen berust echter op wetenschappelijke bevindingen. Ze beperkt zich daarbij gelukkig niet tot het louter fysieke domein. Integendeel, ze weet ook hoe belangrijk het is om als oudere ‘je welbevinden te behouden’. Ook daarover weten we steeds meer. Daarom gaat het in haar boek ook uitgebreid over cognitief, sociaal en emotioneel functioneren van de ouder wordende mens, waarbij ze oog houdt voor historische en demografische ontwikkelingen.

Van een wat andere orde is Het geheim van de schildpad, van arts en verouderingswetenschapper David van Bodegom: een in aangename stijl geschreven vertelling over lang en kort leven, veroudering, en de mate waarin soorten op die punten van elkaar verschillen. Van Bodegom geeft daarbij antwoord op vragen als: Is langlevendheid bij de mens via mannen ontstaan? Waarom leven vrouwen langer dan mannen? Is veroudering een ziekte (nee, zegt Van Bodegom resoluut)? En hij heeft ook nog een paar verstandige adviezen. Waaronder deze: wie de 250 wil halen, moet een schildpad worden.

Het geheim van de schildpad, David van Bodegom, Atlas Contact, 172 blz., 19,99 euro.

bestel direct