Geldwolven en leugenaars dreven opiatencrisis

Het pijnstillerimperium, Patrick Radden Keefe (vertaling Hans E. van Riemsdijk en Marijke Gheeraert), Nieuw Amsterdam; 560 blz., 34,99 euro.

bestellen

Het spannend geschreven Het pijnstiller­imperium van onderzoeksjournalist Patrick Radden Keefe is een ongelooflijk epos over de puissant rijke familie van Arthur Sackler (1913-1987) en diens broers Mortimer en Raymond, met als slachtoffers de talloze verslaafden en doden ten gevolge van OxyContin. De broers deden alle drie als psychiater onderzoek in het Creedmoor Psychiatric Centre, onder de hoede van de Nederlandse psychoanalyticus Johan van Ophuijsen. Arthur was een gewiekst zakenman, die furore maakte in de reclamewereld. Hij boekte successen met Librium en Valium voor de firma Roche, en Terramycine en Sigmamycine voor Pfizer. In 1952 kocht hij voor zijn broers Purdue Pharma op, een kleine firma. Hij werkte zelf altijd achter de schermen. Purdue was verantwoordelijk voor de opiatencrisis, veroorzaakt door OxyContin dat het bedrijf in 1996 agressief op de markt bracht tegen chronische niet-oncologische pijn. Zo stuurde het bedrijf artsenbezoekers op pad met de slogan dat het middel bij minder dan 1 procent verslavend werkte.

Keefe overdondert de lezer met een stortvloed aan informatie. Uitentreuren herhaalt hij dat de Sacklers, in navolging van Arthur en diens neef Richard, hun verantwoordelijkheid bleven ontduiken. Ook toen steeds duidelijker werd dat OxyContin wel degelijk verslavend was en in een kwarteeuw 450 duizend levens door overdosis had gekost. Onthutsend is dat de FDA tot drie keer toe kritiekloos een opiaat van Purdue goedkeurde.

Zowel Pain Killer (2003) van Barry Meier als Dreamland (2015) van Sam Quinones wees de Sacklers reeds aan als schuldigen van de opiatencrisis. Toch bleven de meeste Amerikanen bij Sackler denken aan universiteiten en musea waar hun naam aan verbonden is. Het pijnstillerimperium heeft de Sacklers nu definitief ontmaskerd als geldwolven en leugenaars. Keefe geeft een uitstekend beeld van de rechtszaken. In farmacologisch en historisch opzicht zijn er echter lacunes. Uitleg over de werking en structuurformule van de diverse alkaloïden ontbreekt. En de naam van de Duitse apotheker Friedrich Sertürner (1783-1841), die als eerste morfine isoleerde uit opium, blijft onvermeld.