Boeken en films & zo
Frans Meulenberg
2 minuten leestijd
boek

Duizend ogen

Pluchen contact

Plaats een reactie
Duizend ogen, Samanta Schweblin (vertaling: Eugenie Schoolderman en Arie van der Wal) Meridiaan, 260 blz., 22,99 euro (met gratis e-book).

Bestellen

Het ware privacygevaar gaat gehuld in pluche. Knuffels zijn het, kentuki’s heten ze: panda’s, konijnen, draken en kraaien. Elke kentuki is voorzien van een camera, van afstand via software aangestuurd door een anoniem persoon in een onbekend land. Een kentuki is daarmee een soort huisdier, want degene die het beest aanstuurt kan alles zien en horen, maar de kentuki kan tegenover zijn bezitter slechts grommen en piepen.

Die invalshoek – als van een huisdier – is een trouvaille. ‘Echt contact’ is niet de bedoeling en op zijn minst onevenwichtig. Want het ‘zijn’ of ‘hebben’ van een kentuki maakt verschil, alsook het onderscheid tussen kijken of gluren en bekeken worden. In ultrakorte hoofdstukken volgt Samanta Schweblin in Duizend ogen de belevenissen van een stoet personages in twintig landen. Alle onderlinge verhoudingen trekken scheef, psychologisch en sociaal. Diepe angsten komen boven­drijven. Privacy verdwijnt in een afvoerputje. Soms pakt de knuffel goed uit als troost of gezelschap; ook redt een kentuki een vrouw uit handen van sekshandelaren. Voor het overige ontspoort alles in agressie, afpersing, doodsbedreigingen en rechtszaken.

De dystopische premisse van dit gedachte-experiment sluit aan bij onze ambivalente houding jegens technologische vooruitgang: wij omarmen het én verzetten ons ertegen. Enerzijds bedreigt techniek onze individualiteit, anderzijds ontleent de mens hieraan een groot deel van zijn individualiteit. Iedereen verovert zijn autonomie op de ingelijfde brillen, mobieltjes, auto’s en… kentuki’s. Tegelijkertijd ontlenen we onze autonomie juist aan deze technische middelen. Dat is de double bind van onze natuurlijke kunstmatigheid. Ieder technologische vinding herdefinieert mede zijn gebruiker.

De Argentijnse Samanta Schweblin is behalve auteur ook filmwetenschapper en bewonderaar van regisseur David Lynch (Twin Peaks). Duizend ogen kwam, net als twee eerdere boeken, terecht op de longlist van de jaarlijkse Booker Prize. Eerder liet ze al zien hoe aan de rafelranden van het menselijk bestaan, horror­achtige elementen voor het grijpen liggen. Duizend ogen is de schaaluitvergroting hiervan. Huiveringwekkend.

auteur

Frans Meulenberg, publicist en medewerker ethiek Erasmus MC

Media en cultuur boek
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.