De drinker - Hans Fallada
1 reactie
Klassieker over verslaving
De romans van Hans Fallada (1893-1947) staan terecht opnieuw in de belangstelling. De drinker bijvoorbeeld, dat drie jaar na zijn dood verscheen, is onlangs opnieuw in Nederlandse vertaling uitgebracht. Erwin Sommer is de verteller. Hij is levensmiddelenhandelaar, maar het succes van zijn zaak is eigenlijk te danken aan zijn vrouw. Als zij zich terugtrekt uit de zaak gaat het langzaam minder. Erwin begint te drinken en raakt al snel verslaafd. Hij onttrekt daarvoor geld aan de zaak, waardoor er een neergaande spiraal ontstaat. Zijn vrouw grijpt in en laat Erwin opnemen in een ziekenhuis dat vroeger een gevangenis was. Erwin verdwijnt zo voorgoed achter therapeutische tralies.
Fallada baseerde De drinker voor een deel op zijn eigen ervaring met alcohol en morfine. Hij schreef het grootste deel van de roman toen hij in 1944 voor een ontwenningskuur was opgesloten in een psychiatrische kliniek. In tegenstelling tot Erwin Sommer lukte het hem, door te schrijven, van zijn verslaving af te komen en de kliniek weer te verlaten.
Hij liep daar nog een ander gevaar: de nazi’s vermoordden systematisch psychiatrische patiënten – in totaal meer dan 300 duizend. Hoewel de boeken van Fallada aanvankelijk bijna allemaal door de nazi’s verboden zijn en er later een gecompliceerde gedoogrelatie ontstond (Fallada bleef in Duitsland), spelen de machthebbers geen directe rol in dit boek.
De beschrijving van het regime in de kliniek roept de ervaringen van Janet Frame in herinnering, die in An Angel at my Table een psychiatrische kliniek in het Nieuw-Zeeland van de jaren vijftig van de vorige eeuw beschreef (ook mooi verfilmd door Jane Campion). De overeenkomsten met het verblijf in een concentratiekamp zijn opvallend.
Maar De drinker is toch vooral een tijdloze klassieker door Fallada’s beschrijving van verslaving, de bijbehorende wilszwakte en de eeuwige beloften om er mee op te houden. AO
Hans Fallada, De drinker, Uitgeverij Cossee, 320 blz., 12,50 euro.
Meer boeken: Scoop - Boeken
L. ten Hove
verzekeringsarts, HOOGLAND
Wil even kwijt dat het een waanzinnig goed boek is met een zeer beklemmende beschrijving van de tijd in de kliniek.