Boeken en films & zo
Arko Oderwald
2 minuten leestijd
boek

De adem, een besluit

Een bijna dodelijk sanatorium

Plaats een reactie

De adem, een besluit, Thomas Bernhard (vertaling Ria van Hengel), Vleugels, 90 blz., 23,95 euro.

bestellen

De autobiografische novellen 'De adem, een besluit' en 'De kou, een isolement' van Thomas Bernhard (1931-1989) gaan over zijn verblijf in het ziekenhuis en sanatorium op verdenking van tuberculose.

De Adem, een besluit, gepubliceerd in 1978, kent geen hoofdstukindeling en heeft geen alinea’s. Het kost de lezer daarom enige tijd om het ritme van de schrijver te pakken te krijgen. Zit je eenmaal in het ritme, dan leest het boek als een trein – zij het een trein die op weg lijkt naar het einde.

Bernhard schrijft over zijn verblijf in 1949 – hij is dan 18 jaar – in het ziekenhuis van Salzburg. Vanwege een pleuritis ligt hij op de dodenzaal: ‘Elk halfuur komt er een zuster binnen, tilt mijn hand op en laat die dan weer vallen. Hetzelfde doet ze waarschijnlijk met een hand in het bed voor mijn bed, dat al langer hier in de badkamer staat. De tijdsintervallen tussen elk zusterbezoek worden kleiner. Op een gegeven moment komen er donker geklede mannen binnen met een verzinkte kist. Ze halen het deksel eraf en leggen er een naakte man in. Het is voor mij duidelijk dat degene die ze nu in een weer gesloten kist langs mij de badkamer uitdragen in het bed voor mijn bed lag. De zuster komt nu alleen nog maar mijn hand optillen, kijken of er nog een polsslag is vast te stellen.’

Maar hij gaat niet dood. Aan het eind van het boek wordt bij Bernhard tuberculose vastgesteld. Het ziekenfonds geeft hem een verwijzing naar een volgende medische instelling. Dat verblijf beschrijft hij in De kou, een isolement, uit 1981, in dezelfde stijl. Hetzelfde sanatorium – Grafenhof – blijkt een hel. ‘Ik bekeek de plechtigheden die zich om mij heen afspeelden, nadat men mij in alle vroegte het zogenaamde rustigmakendspuitje, in de volksmond ook wel het maakmenietsuitspuitje genoemd, had toegediend. (….). Het spuitje zorgt ervoor dat de verdoofde binnen een aantal seconden van een door angst bezeten slachtoffer tot een zeer geïnteresseerde waarnemer wordt van een zeer rustig aflopende voorstelling, waarin hij denkt dat hij de hoofdrol speelt.’

De kou, een isolement, Thomas Bernhard (vertaling Ria van Hengel) Vleugels, 90 blz., 23,95 euro.

bestellen

Beide boeken zijn één grote aanklacht tegen dokters die eens per dag een witte muur vormen aan het voeteneind van zijn bed. Geen enkele hulpverlener lijkt het ooit goed te doen in zijn ogen, maar het beeld dat wordt geschetst is niet uitsluitend toe te schrijven aan het permanente slechte humeur van de schrijver. 

Media en cultuur boek tuberculose
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.