Borgman

Het openingscitaat lijkt afkomstig uit de Bijbel, maar het is verzonnen: ‘En zij daalden neer op aarde om hun gelederen te versterken.’ Het is niet de enige keer dat Alex van Warmerdam, in zijn nieuwe film Borgman, de kijker pesterig in het ongewisse laat. Want wie is dat trio zwervers, onder aanvoering van ene Borgman, die hun habitat onder de grond (!) moeten verlaten en met hulp van twee hardvochtige dames in een welvarend gezin interveniëren dat ten gevolge daarvan compleet ten onder gaat? Zijn ze vijandige infiltranten, demonen, aliens, gevallen engelen, tovenaars? Dat gezin bewoont een modernistische villa aan de rand van het bos.

Het is de setting van een sprookje, maar dan wel een surrealistisch, kwaardaardig sprookje, waarin dieren veranderen in mensen en omgekeerd, en bange dromen het veilige, burgerlijke bestaan ontregelen.

Het thema van de indringer(s) is uiteraard klassiek, maar Borgman is in zijn strakke, zwart-komische beeldtaal toch vooral typisch ‘Van Warmerdam’: niets wordt uitgelegd. Toch zit er misschien wel iets in de schuldige twijfel van de labiele vrouw des huizes, die de komst van de vreemdelingen ziet als de prijs die ze moet betalen voor haar welstand. Borgman cum suis als de wraakengelen van de armen die de rijken op hun nummer zetten en zo ‘hun gelederen versterken’.

Over de absurde rol van (nep-)dokters in het verhaal valt ook een boom op te zetten, maar dat doe ik niet, want dan gaat u niet kijken.

Borgman draait nu in de bioscoop