Boek: Goldberg

Even terug in de snijzaal

Volgens een romantisch idee dient een waar genie aan de tering of syfilis te sterven. Als we de schrijver Bert Natter mogen geloven overleed Johann Gottlieb Goldberg (1727-1756), naar wie de beroemde variaties van Bach zijn genoemd, op zijn 29ste aan tuberculose. Natter componeerde met Goldberg een verrukkelijke roman over deze voetnoot in de geschiedenis van de klassieke muziek. Liefhebbers van Dresden – ‘het Florence aan de Elbe’ – en van opera kunnen hun hart ophalen. We drentelen omstreeks 1742 rond in die stad in het kielzog van verteller Bas Lesage, die als een gek heen en weer vliegt in de tijd. Lesage is een gesjeesde musicoloog die ooit voor zijn afstudeerscriptie Johann Sebastian Bach koos. Wanneer het resultaat geen genade vindt in de ogen van zijn docent, verlaat Lesage met slaande deuren de universiteit. Jaren later komt hij in Dresden in contact met een zekere Weiss, een longarts die hem – postuum – op het spoor van Goldberg zet.

Bach componeerde de variaties helemaal niet voor Goldberg, maar voor graaf Keyserlingk, de Russische ambassadeur aan het Saksische hof. Keyserlingk liet de destijds 15-jarige Goldberg, door de familie Bach de ‘Notenvreter’ genoemd, deze muziek op klavecimbel voor hem spelen als remedie tegen zijn melancholische slapeloze nachten.

In deze onweerstaanbare roman komt een hilarische scène voor waarin Goldberg vanwege zijn longkwaal wordt geopereerd. Bizar is dat de patiënt de ingreep, die met veel bloedverlies gepaard gaat, overleeft, maar de dokter niet. Deze laat het leven door een immens grote kroonluchter die pardoes naar beneden klettert.

Op zijn beurt sterft Goldberg een paar dagen later ook. Een zekere professor Bianconi verricht obductie bij de ‘Notenvreter’, die de schrijver levensecht uittekent. Het is alsof je weer even in de snijzaal bent. Peinzend vraagt Bianconi zich af: zouden alleen de spieren in je vingers een wonderkind van je maken? - Hans van der Ploeg, psychiater

Goldberg, Bert Natter, Thomas Rap, 630 blz.

Bestel direct: Paperback 22,90 euro | E-book 14,99 euro