Boek: De Toverberg - Thomas Mann

Nieuwe vertaling

Of wij, Nederlanders, de fameuze roman De Toverberg van Thomas Mann ooit echt zullen begrijpen, is de vraag. Volgens de auteur zelf is De Toverberg een ‘heel Duits boek, en wel in zulke mate dat buitenlandse beoordelaars de universele mogelijkheden ervan volkomen onderschatten’. Een Zweeds criticus was daarom van mening dat het boek, omdat het zo Duits was, onvertaalbaar was. Dit laatste bleek onjuist te zijn, het boek is in vrijwel alle talen vertaald.

Met de verschijning van een nieuwe vertaling van Hans Driessen zijn er nu drie Nederlandse vertalingen. In zijn verantwoording zegt Driessen dat de meest bekende vertaling, die van Pé Hawinkels uit 1975, ter discussie stond vanwege het vrije karakter ervan en het modieuze taalgebruik: de nieuwe vertaling blijft veel dichter bij het origineel. Nu is het een leuke sport om allerlei kleine voorbeelden in beide boeken te gaan zoeken, maar het draait er toch vooral om dat een vertaling een correcte en soepel lopende Nederlandse tekst is, en daarin is Hans Driessen glansrijk geslaagd. Zo is een basale voorwaarde voor het begrijpen van de roman in ieder geval gewaarborgd. Dat wil echter niet zeggen dat de roman zijn geheimen zomaar prijs geeft. Mann zelf heeft gezegd dat je De Toverberg zeker twee keer moet lezen om de inhoud goed te begrijpen. Ik denk dat zelfs twee keer niet genoeg is om alle verschillende perspectieven en onderwerpen te doorgronden én om hun onderlinge samenhang te begrijpen. De Toverberg is een bildungsroman, een initiatieroman, een roman over tijdsbeleving, over ziekte en gezondheid, over de betekenis van wetenschappelijke kennis over de mens, over de liefde en de dood.

De Toverberg is uitgegroeid tot een klassieker. Het zou eigenlijk in iedere medische opleiding verplicht gesteld moeten worden. Je kunt moeiteloos een inleiding in alle aspecten van de geneeskunde, inclusief alle competenties waarvan we hopen dat de dokter ze beheerst, rondom dit boek componeren en dan nog gespreksonderwerpen over hebben. Zo bezien is de prijs van 45 euro voor dit prachtige boek een schijntje, zeker als je die vergelijkt met de prijs van Nederlandstalige medische leerboeken. AO

Thomas Mann, De Toverberg. Arbeiderspers, 960 blz, 45 euro.