Boeken en films & zo
Rutger-Jan van der Gaag
2 minuten leestijd

Boek: De nazi en de psychiater

Plaats een reactie

Nazi en psychiater

De nazi en de psychiater is een merkwaardig boek. Drie verhalen lopen verstrengeld door elkaar. In de eerste plaats is het een biografie van Douglas Kelly, die als psychiater aan het einde van de oorlog in de gevangenis van Neurenberg wordt aangesteld. Daar zitten 22 kopstukken van het naziregime gevangen. Kelly krijgt als taak hun moreel op peil te houden en de rechtbank inzicht te geven in hun persoonlijkheid. Onder andere op basis van rorschachtests komt hij tot de slotsom dat het om normale individuen gaat, die onder bijzondere omstandigheden tot monsterachtig gedrag kwamen. Met deze theorie keert hij terug naar de VS. Daar wordt hij al snel een gevierd hoogleraar criminologie aan de Stanford universiteit. Kelly is een extreem gedreven man, die evenwel zijn drukke bestaan als tv-psychiater, forensisch deskundige en veel gevraagd spreker, alleen kan volhouden door toenemend alcoholgebruik. Thuis is hij prikkelbaar en onberekenbaar… tot aan het moment dat hij op theatrale wijze ten overstaan van echtgenote en zijn twee kinderen, met een capsule cyaankali zelfmoord pleegt tijdens een banale echtelijke twist. Merkwaardigerwijs dezelfde manier van aan zijn einde komen als Herman Göring, de tweede in de opvolging van Hitler, van wie Kelly in de loop van zijn Neurenberg-tijd erg onder de indruk was geraakt.

Het tweede thema is het dagelijkse leven in de gevangenis met die 22 gevallen nazileiders. Verantwoordelijk voor de groezeligste misdaden tegen de menselijkheid, paren zij een extreme gewetenloosheid aan kleinzielige sentimentaliteit in de huiselijke kring, en grote ijdelheid en blinde ambitie. Een verbijsterend contrast. Opmerkelijk is hoe de grenzen tussen de gevangenen en hun observatoren bedenkelijk vervaagden tijdens de maanden van dagelijks intensief contact.
De joodse psycholoog Gilbert stelt anders dan zijn collega Kelly bij alle nazihoofdmannen psychopathie vast: gewetenloze, charmante manipulatoren, tot alles in staat om hun eigen machtambities te realiseren. Deze (nog steeds actuele) controverse over de oorzaak van crimineel gedrag vormt het derde thema van dit boek.

Uiteindelijk vormt het geheel een erg onbevredigende mix, want geen van de thema’s wordt echt uitgediept. De voornaamste bron voor de biografie van Kelly vormen interviews met een mislukte zoon, die het trauma van het hectische leven van zijn vader en zijn bizarre zelfmoord nooit te boven is gekomen en dat probeert de verwerken door zijn omvangrijke archief te beheren. Daar is auteur Jack El-Hai op een te gedreven wijze, zonder kritische afstand, in gedoken. Soort zoekt soort. - Rutger-Jan van der Gaag

De nazi en de psychiater, Jack El-Hai, Arbeiderspers, 319 blz.

Bestel meteen: Paperback 21,99 euro | E-book 13,99 euro

Koop bij bol.com

Media en cultuur Boeken
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.