Boek: De heerlijkheid van het leven

Wegteren

In 1923 verblijft Franz Kafka bij zijn zuster Elli, die een vakantiehuis heeft gehuurd aan de Oostzee. Daar ontmoet hij Dora Diamant. Het is liefde op het eerste gezicht tussen de zieke, 41-jarige Kafka en de 25-jarige Dora. Zoals hij zelf schreef: ‘Het is heel goed denkbaar dat de heerlijkheid van het leven in al haar rijkdom rondom iedereen en altijd klaarligt.’ Kafka moest daar wel lang op wachten. Michael Kumpfmüller heeft over deze laatste liefde en dit laatste levensjaar van Kafka een
roman geschreven: De heerlijkheid van het leven. De langzaam zieker wordende Kafka besluit eindelijk zijn ouders in Praag te verlaten en gaat met Dora in Berlijn wonen, waar het antisemitisme opkomt en het geld net zo snel zijn waarde verliest als Kafka zijn gezondheid. Uiteindelijk wordt hij in een sanatorium opgenomen. Daar krijgt hij tbc van het strottenhoofd, zodat spreken onmogelijk wordt. Maar het grootste probleem is dat hij niet eet en dus langzaam wegteert. Dora volgt hem trouw en verzorgt hem tot het einde.

Michael Kumpfmüller had niet veel in handen om deze roman te schrijven. De briefwisseling tussen Franz en Dora is in 1935 door de Gestapo bij een huiszoeking in beslag genomen, samen met twintig aantekenschriften van Kafka. Ze zijn nooit meer teruggevonden. Dora Diamant verhuisde in 1936 naar de Sovjet-Unie en in 1939 naar Engeland, waar ze in 1952 overleed. Met behulp van andere brieven en dagboekaantekeningen en de laatste verhalen van Kafka geeft Kumpfmüller toch een beeld van hoe deze laatste liefde verlopen kan zijn. Het is een prachtige roman geworden, waarin Kafka eindelijk thuis lijkt te komen, terwijl hij tegelijkertijd langzaam maar zeker afscheid neemt van het leven. Omdat hij niet meer kan spreken, neemt hij van het leven afscheid als schrijver, iets wat hij er tot dan toe altijd in de nacht had bijgedaan. - Arko Oderwald

De heerlijkheid van het leven, Michael Kumpfmüller, Uitgeverij Van Gennep, 236 blz., 19,90 euro.