Betere mensen

Betere Mensen. Over gezondheid als keuze en koopwaar, Trudy Dehue, Atlas Contact 347 blz., 22,99 euro.

Net als haar vorige boek De depressie-epidemie gaat Betere Mensen over de manier waarop we tegen gezondheid aankijken en over de manier waarop wetenschap werkt. De grondtoon van Trudy Dehue, hoogleraar wetenschapstheorie en wetenschapsgeschiedenis in Groningen, is bezorgdheid over de suprematie van het biomedisch wetenschapsmodel dat alle andere wetenschappelijke invalshoeken dreigt te overschaduwen.

De analyse van het voorbeeld ADHD bij volwassenen maakt veel duidelijk. Men ziet een aantal mensen met enkele gedragskenmerken. Daar plakken medici een etiket op: ADHD. Dat mag, maar feitelijk is het niet meer dan een werkhypothese. Vervolgens gaat het fout als het etiket wordt gezien als een ‘ding’ dat echt bestaat en zelfs een afwijking is. Allerlei krachten versterken dit: niet alleen medici, maar ook de farmaceutische industrie die op zoek gaat naar een pil, onderzoeksinstanties die geld vrijmaken voor biomedisch wetenschappelijk onderzoek, onderzoekers die testen ontwikkelen en de overheid die, als altijd, preventieve maatregelen propageert en financiert. En patiënten gebruiken het etiket als schutting: het etiket verschaft hen een reden én een excuus voor hun gedrag. De metamorfose is dan voltooid. Wat in eerste instantie enkel een omschrijving was, is plots veranderd in een oorzaak. ‘Het bestel beschuldigt de dweilploeg van wateroverlast, terwijl het zelf de kraan openhoudt, constateert Dehue.

Zij is ijzersterk in dit soort vergelijkingen. Denk echter niet dat dit een humoristisch boek is. Ze is een vrouw met een missie. Ze schreef opnieuw een geweldig en overtuigend werk.