Baron Wenckheim keert terug
Menselijke komedie
Plaats een reactie
Baron Wenckheim keert terug, László Krasznahorkai (vertaling: Mari Alföldy), Wereldbibliotheek, 496 blz., 29,99 euro.
De derde in het Nederlands vertaalde roman van de Hongaar László Krasznahorkai (1954) Baron Wenckheim keert terug draait vooral om de ‘baron’ uit de titel, een non-valeur uit een rijk geslacht die vanwege grote gokschulden Argentinië is ontvlucht en terugkeert naar zijn vertrouwde vaderland.
De onwetende dorpelingen verwelkomen hem als een maatschappelijk geslaagd man en een steenrijke verlosser; een vertrouwd thema uit eerdere romans van Krasznahorkai. Het leidt tot een uitbundig, feestelijk en grotesk onthaal. Als de baron sterft – aangereden door een verdwaalde, onverlichte locomotief, bemand met dronken personeel – stort de claustrofobische dorpswereld ineen, artsen en verpleegkundigen laten hun patiënten massaal in de steek, en een apocalyptische vuurzee verschroeit het dorp. Verlossing? Hoop? Nee, de ondergang.
Krasznahorkai lezen is geen sinecure. Als orkestmeester dirigeert hij eindeloos meanderende zinnen, vaak pagina’s lang, waarbinnen hij bovendien graag van perspectief wisselt en tijdsprongen niet schuwt. Een stream of consciousness die bedwelmend werkt en afgeladen is met ironie, met hilarische en groteske scènes. Het onderliggende mensbeeld is weinig verheffend. Een omstander verzucht: ‘We zijn toch geen beesten, goddomme…’. Dat zijn we wel. De crux van het absurde ligt in het voortdurend zoeken naar betekenis in een wereld waarin geen betekenis is. Ware absurdisten als Beckett, Kafka – beiden onderschatte humoristen – én Krasznahorkai betrachten de menselijke komedie en zien poppen, verscheurd door de misvatting dat ze geen poppen zijn. Krasznahorkai is een groot Europees schrijver, maar geen bestsellerauteur, voorbehouden als hij is aan fijnproevers.
- Er zijn nog geen reacties
