Atoomdokters

Atomic Doctors. Conscience and Complicity at the Dawn of the Nuclear Age, James L. Nolan jr., Belknap Press, 294 blz., 30 euro.

Bestellen

Atomic Doctors vertelt het verhaal van de grootvader van de schrijver, James L. Nolan jr., die als arts werkte in het Manhattan-­project te Los Alamos, waar de eerste ­atoombommen zijn gemaakt. De documenten en foto’s die de schrijver na de dood van zijn vader in zijn bezit kreeg, vormen het fundament van een boek over artsen die kundig en sympathiek waren, maar door de setting waarin zij moesten werken toch gecorrumpeerd raakten.

Zij moesten hun eden buigen of zelfs breken om soldaten richting test­gebieden te sturen, zij gebruikten Japanse overlevers van de atoombommen als onderzoeksmateriaal, zij waren meer bezig met hoe rechtszaken te vermijden dan met hoe zij het beste slachtoffers konden helpen, zij bagatelliseerden of negeerden medische ­effecten van straling (of lieten toe dat hun militaire meerderen dat deden), zij gaven stralingswaarden als ‘veilig’ op terwijl ze wisten dat de veilige waarden daar ver en ver onder zaten. Nolan vertelt verder het trieste verhaal van de bewoners van Pacifische atollen en ­eilanden die uitgekozen waren om als testsite te gaan dienen voor de nog destructievere opvolgers van de twee op Japan gebruikte bommen.

Atomic Doctors is een noodzakelijk boek over hoe zelfs artsen, ofschoon zij gezworen hebben geen kwaad te doen, juist dat gaan doen, ook al is het ­onbedoeld en tegen hun wil.