Meer van Theo Boer

In sommige regio’s vindt aanzienlijk meer euthanasie plaats dan in andere – los van religieuze verschillen. Die bevinding hoort onbevooroordeeld geanalyseerd te kunnen worden.

De tweede evaluatie van de abortuswet roept de vraag op of de belangen van de vrouw en van het ongeboren kind evenredig worden gewogen. Een beschouwing.

Doorgaans wordt bij een euthanasie de familie betrokken. Maar het gebeurt ook dat een voorgenomen euthanasie de gemoederen juist verscheurt en de onderlinge relatie onder spanning zet. Voor dat mijnenveld bestaan geen regels en richtlijnen.

Maar de gevaren van overdracht en tegenoverdracht dan? Dat de psychiater wordt meegezogen in de wanhoop van de patiënt, of vice versa? ‘Ja’, zeg je dan, ‘daar zijn we als psychiaters op getraind.’ Maar moeten we niet het meest vrezen voor vormen van manipulatie die niet detecteerbaar zijn?

Ten eerste wil ik het veelgehoorde argument aan de kaak stellen dat hulp bij zelfdoding vreselijke suïcides voorkomt. Dat mag in individuele gevallen zo zijn, maar over het geheel vind ik het opvallend dat in Nederland het aantal niet-geassisteerde suïcides in tien jaar tijd met 35 procent is toegenomen, waar dat in omringende landen juist gelijk bleef of daalde.

Ja, je bent barmhartig en betrokken als je hem euthanaseert. Maar door de psychiatrische patiënt te helpen zeg jij óók dit: ‘Ik kan mij vinden in het oordeel van deze patiënt dat het voor hem beter is om niet te bestaan.’ Het verschil met ‘traditionele euthanasieën’ is groot. Daar gaat het om een zachte dood als laatste redmiddel om een vreselijke dood te voorkomen.

De in totaal vijftig meldingen die ik zag behoorden tot het zwaarste dat wij te zien kregen. Niet alleen vanwege het tijdsbeslag voor de zwaar belaste commissieleden en het onzegbare leed dat bij menige psychiatrische melding komt kijken, maar misschien nog wel meer vanwege de ontzetting over de rol die de omstandigheden daarbij hadden gespeeld.

Theo Boer is hoogleraar Ethiek van de Gezondheidszorg aan de Protestantse Theologische Universiteit te Groningen en lid van de Gezondheidsraad. Van 2005 tot 2014 was hij lid van een Regionale Toetsingscommissie Euthanasie.

Of zorg aan kwetsbare ouderen ‘goed’ is en geen overbehandeling, valt vooraf te bepalen. Vier principes kunnen daarbij behulpzaam zijn…