Meer van Gert van Dijk

‘Waarom zou ik me laten vaccineren?’ vraagt mijn puberzoon zich af, ‘ik loop toch helemaal geen risico om ziek te worden?’

Is het een probleem dat in Amsterdam vaker euthanasie wordt uitgevoerd dan in Maastricht? Die vraag werd actueel nadat recent onderzoek liet zien dat er binnen Nederland grote regionale verschillen bestaan in het aantal meldingen van euthanasie.

Ik weet niet hoe het met u is, maar ik wil erg graag terug naar normaal. Terug naar de tijd dat we andere mensen niet als potentieel gevaar zien. Een tijd waarin we elkaar weer zorgeloos kunnen aanraken en gewoon naar een restaurant of sportwedstrijd kunnen gaan. Ik sta dan ook vooraan als er een veilig en effectief vaccin beschikbaar komt.

Wat doe je als je als arts kritiek hebt op het coronabeleid? Is het wenselijk die kritiek te spuien op internet of in brandbrieven? Ben je vrij om van ‘concentratiekampen’ te spreken als het over quarantaine gaat? Past het als arts om een oproep te ondersteunen om je niet te houden aan de anderhalvemeterregel?

Onlangs was ik een paar maanden ziek. Wat je dan graag wilt is dat de dokter vertelt wat je hebt en je daarna snel beter maakt. Want bij klachten hoort een diagnose en een behandeling. Alleen slechte dokters weten niet wat er aan de hand is, dacht ik als onervaren patiënt. Maar dat bleek veel te naïef. In mijn geval wist de dokter het eerst ook niet. ‘Moet je dan niet een second opinion of naar een umc?’ kreeg ik vrijwel direct uit mijn omgeving te horen.

‘Alle huisartsen moeten op hun website melden hoe ze over euthanasie denken’. ‘Artsen geven te weinig informatie over euthanasie’. Vanuit de VVD en het Humanistisch Verbond komen oproepen dat artsen opener over euthanasie zouden moeten zijn, bijvoorbeeld door op hun website aan te geven hoe ze tegen euthanasie aankijken. Waarom doen artsen dat eigenlijk niet?

Wat moet de dokter doen als ik wilsonbekwaam word door een CVA of dementie? Nu ik wat ouder word en de schriftelijke wilsverklaring veel in het nieuws is, dringt die vraag zich steeds meer aan me op.

Op diverse plekken in de wereld staat de vrije toegang tot abortus onder druk. Het verbod op vrijwel alle abortussen in het Amerikaanse Alabama lijkt misschien ver weg, maar zelfs in Nederland wordt het ongewenst zwangere vrouwen lastig gemaakt. Zo erg dat sommige tegenwoordig een buddy nodig hebben om hen langs demonstranten bij de kliniek te begeleiden.

‘Hoe sterft Nederland?’ Voor een antwoord start binnenkort een nieuw sterfgevallenonderzoek en de inmiddels vierde evaluatie van de euthanasiewet. De KNMG deed suggesties voor de onderzoeksvragen voor deze wetsevaluatie, bijvoorbeeld wat de reden en de achtergrond is van de sterke stijging van het aantal gevallen van palliatieve sedatie.

Moeten we deze mevrouw met gevorderde dementie nog wel dialyseren?’ ‘Heeft het zin om deze premature baby met ernstige afwijkingen aan de beademing te leggen?’ Als aiossen eigen casuïstiek moeten aanleveren voor het ethiekonderwijs, draait het vrijwel altijd om de vraag of een medische ingreep zinvol is.

‘Help mij, dit is mijn laatste kans!’ Steeds vaker proberen patiënten via medische crowdfunding een behandeling te financieren. In 2016 werd op deze manier in de VS al meer dan 3 miljard dollar opgehaald, en de verwachting is dat dit nog zal stijgen.

‘Arts worden doe je niet alleen voor het geld’ vertel ik eerstejaars studenten bij het college beroepsethiek dat ze in één van hun eerste weken krijgen. De geneeskunde is namelijk een professie. En in een professie, zoals dat van arts, advocaat, verpleegkundige, rechter of notaris, wordt een bepaald ‘hoger’ moreel doel nagestreefd, zoals kwaliteit van zorg, weldoen, rechtvaardigheid of rechtszekerheid.

Mag een arts asielzoekers ‘hitsige nieuwkomers’ noemen?1 Die vraag speelde onlangs in Medisch Contact, waar een psychiater zich stoorde aan het in haar ogen grove taalgebruik van een collega.2 Ook in Australië barstte onlangs eenzelfde discussie los, toen een arts zich openlijk verzette tegen het homohuwelijk.3

Hoe ga je als arts om met patiënten die op basis van informatie van het internet hun eigen gezondheid of die van anderen in gevaar brengen? Die vraag werd onlangs urgent toen bleek dat in 2017 de vaccinatiegraad verder was gedaald.

Bijna de helft van de Nederlanders heeft moeite met het voeren van eigen regie over gezondheid, ziekte en zorg, zo blijkt uit onderzoek van het Nivel. Tegelijk gaan drie belangrijke idealen in de zorg uit van grote zelfredzaamheid: e-health, shared decision making en ‘eigen verantwoordelijkheid’.

‘Wat zegt de richtlijn?’ vragen studenten vaak als eerste als ik ze een ingewikkelde casus voorleg. Want, zo is hun achterliggende gedachte, als je een patiënt volgens de richtlijn behandelt, lever je goede kwaliteit. Was het maar zo eenvoudig. Want wat is dat precies, ‘kwaliteit’?

Hoeveel mensen mag je onderzoeken om één ziek iemand te vinden? Of, als het gaat om meldingen van kindermishandeling, hoeveel ouders en kinderen mag je aan een belastend onderzoek onderwerpen om één ‘treffer’ boven water te krijgen?

Ethische dilemma’s: ze spelen dagelijks in de zorg. Vaak kijkt u er weer anders tegenaan dan uw collega. Ethische kaders en gedragsregels geven ruimte voor de toepassing in

Voldoet de huidige euthanasiewet voor ouderen met een ‘voltooid leven’, of is er een nieuwe wet nodig? Onlangs maakte de minister van VWS bekend onderzoek naar die vraag te zullen doen, als uitvloeisel van het regeerakkoord. Dat onderzoek zal niet eenvoudig zijn, maar is wel belangrijk om te achterhalen wat precies het probleem is en wat daaraan gedaan kan worden.

‘Mijn broer werd onlangs een paar dagen in het ziekenhuis opgenomen vanwege een longembolie. Op de SEH kwam de vraag of hij gereanimeerd wilde worden. Hij is verder gezond, dus waarom die vraag? Hij heeft een lichte verstandelijke beperking en raakte helemaal van slag. “Is het zo erg, ga ik dan dood?” Hij is inmiddels weer thuis, maar heeft er nog steeds last van dat ze hem die vraag stelden.’

Patiënten kunnen er baat bij hebben om een gesprek met een arts op te nemen. Tegelijk kan een geluidsopname voor een arts ongemakkelijk voelen. De KNMG stelde een handreiking op voor artsen over omgaan met geluidsopnames door patiënten.

Moet zelfdoding eenvoudiger worden gemaakt? Die vraag kwam op na het nieuws dat er een poeder zou bestaan dat vrij beschikbaar is en tot een snelle en pijnloze dood zou kunnen leiden. Zonder tussenkomst van een arts zouden mensen op deze manier zelf kunnen beschikken over het eigen levenseinde. Zelfbeschikking in optima forma.

Enkele maanden geleden promoveerde mijn dochter. Topervaring als moeder. Je hoeft er niks voor te doen, maar kunt ervan genieten alsof het jouw prestatie is. Ze is gepromoveerd in de interne geneeskunde. Het ging over familiaire cholesterolziekten, remnants, HDL en LDL en apolipoproteïnen.

Onlangs overleed Charlie Gard. Kort na zijn geboorte werd bij hem een zeldzame, dodelijke mitochondriale aandoening ontdekt. Maar de ouders van Charlie bleven hopen en wilden hem naar de VS brengen voor een experimentele behandeling.

Mag een minderjarige chemotherapie weigeren? Die vraag speelde onlangs bij de twaalfjarige David, die aan een hersentumor was geopereerd, maar daarna aanvullende chemotherapie weigerde.