De groep zogenoemde derdelanders mag in Nederland blijven tot de hoogste rechter een uitspraak heeft gedaan over de vraag of het kabinet hun tijdelijke bescherming mag opheffen. Die bekendmaking van staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel), afgelopen weekend, betekent dat ook de tientallen derdelanders met een artsenachtergrond enige maanden respijt krijgen.
Een groep van 26 jonge artsen die bekendstaan als derdelanders, heeft bezwaar aangetekend tegen het besluit van de Nederlandse overheid. Per 4 september eindigt hun verblijfsvergunning en moeten zij het land verlaten of asiel aanvragen.
De manier waarop vluchtelingen worden opgevangen in crisisnoodopvanglocaties is ziekmakend. Daardoor voelt het verlenen van zorg voor artsen en andere zorgverleners vaak als dweilen met de kraan open. Zij weten zelf vaak niet waar de zorg precies aan moet voldoen, stellen Dokters van de Wereld, Pharos en het Nederlandse Rode Kruis in een gezamenlijk onderzoeksrapport over de gezondheidszorg in de crisisnoodopvanglocaties.
Om in contact te blijven met het geneeskundevak, zou de groep ontheemde geneeskundestudenten en basisartsen die uit Oekraïne zijn gevlucht, stage willen lopen in een Nederlandse zorginstelling. Tijdens een bijeenkomst, afgelopen woensdag bij de organisatie OpenEmbassy, spraken Nederlandse artsen en een aantal zogenoemde ‘derdelanders’ over hun perspectieven in de Nederlandse medische wereld.
Ontheemde geneeskundestudenten en basisartsen die uit Oekraïne zijn gevlucht, verdienen steun en eventueel de mogelijkheid om praktische medische ervaring op te doen. Dat vinden een aantal artsen en de organisatie OpenEmbassy, die 24 mei de koppen bij elkaar steken.
Hoewel ze geen misdrijf hebben begaan, worden uitgeprocedeerde vluchtelingen vastgehouden in detentiecentra en gestraft met de isoleercel. Stop hiermee, zeggen deze twee psychiaters.
Derdelanders heten ze: vluchtelingen uit Oekraïne zonder de Oekraïense nationaliteit. Opmerkelijk veel van hen zijn geneeskundestudent, of jonge arts. Begin september moeten ze Nederland verlaten. Medisch Contact sprak vier van hen.
Ieder kind heeft gelijkelijk recht op goede preventieve zorg, zo staat het in het internationaal verdrag voor de rechten van het kind. De jeugdgezondheidszorg (jgz) – een cruciaal onderdeel van de publieke gezondheidszorg – draagt bij aan het gezond, veilig en kansrijk opgroeien van alle kinderen en jeugdigen. Oók van kinderen met een vluchtelingachtergrond. Echter, het land van herkomst bepaalt welke jeugdgezondheidszorg beschikbaar is voor hen.
‘Waar je als asielzoeker terechtkomt is bepalend of je goede zorg krijgt of niet. De kwaliteit van de gezondheidszorg en de leefomstandigheden verschillen sterk per gemeente. Wij vrezen dat er sprake is van willekeur.’ Dat stelt Sam van Vliet, manager pleitbezorging bij Dokters van de Wereld, in reactie op de conclusies van de Inspectie Gezondheidzorg en Jeugd (IGJ) over de kwaliteit van de gezondheidszorg en leefomstandigheden na het bezoeken van negen crisisnoodopvanglocaties.
Onnodige drempels belemmeren de toegang tot de huisarts en juist de meest kwetsbare patiënten zijn daar de dupe van. Zorgverleners en met name ook de praktijkmanagers horen goed op de hoogte te zijn van de beleidsregels hierover.
De zorg voor vluchtelingen is een chaos. Er wordt met twee – of meer – maten gemeten, waarbij vluchtelingen uit Oekraïne structureel beter af zijn dan andere. Maar ook voor hen zijn onderlinge verschillen groot. Een pleidooi voor een rechtvaardig en landelijk uniform beleid.
Het is levensgevaarlijk, medisch onverantwoord en vanuit het oogpunt van de volksgezondheid ronduit risicovol dat de medische screening van asielzoekers in crisisnoodopvanglocaties waarschijnlijk nog maanden achterwege zal blijven. Dat stellen Dokters van de Wereld (DvdW)en Artsen zonder Grenzen (AzG) in een gezamenlijke brief aan de Tweede Kamer.
Ook bij ons, artsen maatschappij + gezondheid, overheersen ongeloof en schaamte nu Artsen zonder Grenzen enige tijd basiszorg heeft moeten verlenen in Nederland. Het noopt ook tot zelfreflectie. Hadden wij kunnen voorkomen dat de zorg voor vluchtelingen zo in de knel komt?
Twee partijen zullen regelen dat er spoedig huisartsen- en aanvullende zorg voorhanden is voor vluchtelingen die tijdelijk in een crisisopvanglocatie verblijven. Dat meldt VWS-minister Ernst Kuipers in reactie op zorgen over de beschikbaarheid van medische zorg voor deze mensen.
Triest en sneu dat Arten zonder Grenzen (AzG) in Ter Apel moet bijspringen. En dat door de omstandigheden waarin moet worden gewerkt die zorg niet altijd aan de Nederlandse standaard kan voldoen. Die verzuchting slaakt arts Mohammed Saadulla, die voor AzG medische hulp biedt bij het aanmeldcentrum. ‘Hier moet dat toch niet zo zijn?’
De situatie in Ter Apel van de afgelopen weken geeft weinig vertrouwen in de wijze waarop de basiszorg voor asielzoekers wordt aangepakt op andere locaties waar asielzoekers worden opgevangen. Dat stelt huisarts Steven van de Vijver, een van de initiatiefnemers van SOSMoria.
Artsen zonder Grenzen (AzG) verleent vanaf donderdag medische en psychologische zorg aan asielzoekers buiten de poort van het aanmeldcentrum in Ter Apel. Het is de eerste keer dat AzG medische hulp biedt in Nederland. Judith Sargentini, directeur voor AzG Nederland, zegt dat medewerkers van de organisatie een bezoek hebben gebracht aan het aanmeldcentrum en toen getroffen werden door de leefomstandigheden buiten de poort.
Haal de medische screening voor asielzoekers naar voren in de procedure, zodat iedereen binnen 24 uur na aankomst in Nederland wordt gescreend. Daarvoor pleit huisarts Barbara Wauben-Czekalska, die zich zorgen maakt over de medische zorg bij aanmeldcentrum Ter Apel.
Wilde fantasieën uitgebeeld in prachtige, surrealistische animaties en ondersteund door levendige muziek vormen een meeslepende aanklacht over hoe wij omgaan met elkaar, met mensen in nood, met het klimaat en met de grondstoffen van de wereld waarin we leven.
Verwijzing naar de ggz en de inzet van tolken in ziekenhuizen en in de ggz vormen ernstige knelpunten in de zorg die asielzoekers en vluchtelingen in asielzoekerscentra (azc’s) krijgen. Die zorg is verder over het algemeen goed geregeld, concludeert de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) in een rapport.
Artsen die zorg leveren aan Oekraïense vluchtelingen, kunnen deze zorg declareren bij het CAK via de subsidieregeling medisch noodzakelijke zorg aan onverzekerden. Dit loopt niet helemaal soepel; het CAK heeft een deel van de aanvragen afgewezen.
Tijdens het middagspreekuur op het asielzoekerscentrum kreeg ik een plastic flesje gevuld met insulineampullen van mijn patiënt, een 24-jarige Arabisch sprekende Irakees. Sinds 2015 was hij bekend met diabetes type 1 en spoot hij insuline. De laatste drie jaar deed hij dit zonder enige controle van zijn glucosewaarden en zonder follow-up van een arts.
In heel Nederland zijn huisartsen bezig met het opzetten van huisartsenzorg voor mensen die zijn gevlucht uit Oekraïne. Er is nog weinig centraal geregeld en het lijkt vooral een kwestie van zélf het wiel uitvinden en tegen administratieve muren oplopen.
Huisartsen Fransje Lunstroot-Knüppe en Margreet Trip-Hoving krijgen dagelijks circa tien Oekraïense vluchtelingen op consult. Het is dus nog relatief rustig. Maar op hun tijdelijke Hongaarse hulppost, nabij de grens met Oekraïne, worden op korte termijn grotere groepen vluchtelingen verwacht als de humanitaire corridors in de Oekraïense stad Marioepol open gaan.
Vluchtelingen uit Oekraïne worden opgeroepen voor bevolkingsonderzoeken zoals het uitstrijkje. Deze observatie van een lezer van Medisch Contact wordt bevestigd door het RIVM.
