Meer over verslaving

Wat is een verslaving nou precies? Ex-psychiater Bram Bakker en zijn zoon (en cabaretier) Fimme Bakker onderzoeken in "Ben je bezopen?" verslaving in al haar vormen. Ze ontzien daarbij niets of niemand, ook zichzelf niet.

De partner van een huisarts kampt met een alcohol­verslaving. Zijn verslaving trekt ook een zware wissel op haar. Dankzij een hulpprogramma van Al-Anon slaagt ze erin ingesleten patronen te doorbreken.

Vapen (e-sigaretten roken) is populair onder jongeren, en verre van onschuldig. Artsen zijn een spraakmakende TikTok-campagne gestart om dit probleem bespreekbaar te maken. Vooral door de medewerking van bekende en minder bekende influencers werd de actie een groot succes.

Rustig zittend in de ochtendtrein, ruik ik een wolk van ­suikerspin die mijn kant op komt. Nostalgisch waan ik me weer even 13 jaar, gehuld in mierzoete tienerdeodorant. Geen nostalgie dit keer, maar de geur van iemand die op het perron heeft staan vapen.

De Rotterdamse straatarts Michelle van Tongerloo ontwikkelde uit ontevredenheid met het systeem haar eigen onconventionele methoden om haar patiënten te helpen. ‘Ik volg gewoon mijn gezonde verstand en mijn gevoel.’

Tuchtuitspraken horen anoniem te zijn, maar onlangs belandden medische gegevens van een arts toch op straat. Dat komt door de uitzonderlijke combinatie van een voorlopig beroepsverbod en een daaropvolgende tuchtuitspraak. In de toekomst kan dit weer gebeuren – tenzij de inspectie een andere keuze maakt.

De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) legde eind februari een beroepsverbod op aan een Groningse mdl-arts. Een unieke gebeurtenis, want de IGJ gebruikte voor het eerst een relatief nieuw middel – last tot onmiddellijke onthouding van de beroepsactiviteiten – tegen een arts. Het regionaal tuchtcollege heeft de BIG-registratie van de arts nu doorgehaald vanwege een langdurige opiatenverslaving.

AA (Anonieme Alcoholisten) Nederland wil huisartsen bewegen vaker hun patiënten met alcoholproblemen te wijzen op de mogelijkheid van de zelfhulpgroepen van de AA. De organisatie zal daarom de komende tijd huisartsenorganisaties benaderen om de bekendheid met het bestaan van de AA te vergroten.

De SBOH, werkgever van 3500 artsen in opleiding tot specialist, biedt gedurende vijf jaar financiële steun voor het belangrijke werk van het steunpunt ABS-artsen. ABS-artsen biedt steun en advies aan artsen met problematisch middelengebruik en verslaving.

Het is ontluisterend te constateren dat het ons in Nederland niet lukt om te voorkomen dat kinderen beginnen met roken. Iedere volwassen roker die overlijdt wordt nog steeds vervangen door een jonge roker. Wat ontbreekt in het Preventieakkoord is een gevoel van urgentie voor maatregelen die voorkomen dat jongeren beginnen met roken. Een generatiegebonden verkoopverbod is een wenselijke aanvulling op de al ingezette maatregelen uit het Preventieakkoord.

Met Minder slikken, veel minder schreef psychiater Remke van Staveren een kraakhelder publieksboek over hoe op een verantwoorde wijze psychofarmaca af te bouwen. Voor de leek dus, maar toch ook een boek waar artsen (huisartsen, collega-psychiaters) hun voordeel mee kunnen doen.

Cijfers uit het laatste draagvlakonderzoek Tabaksontmoediging zijn er helder over: patiënten staan overwegend positief tegenover een gesprek met hun huisarts over rookstopzorg. Een call to action aan alle zorgverleners.

Een groep artsen is een petitie gestart om zo spoedig mogelijk te stoppen met de verkoop van sigaretten door supermarkten.

De nieuwe Wet verplichte ggz kent meer zeggenschap toe aan de wilsbekwame patiënt. In sommige gevallen pakt dat nadelig uit, vinden psychiaters Arjen Neven en Tobias Wieles. Want een adequate behandeling wordt er een stuk moeilijker door.

De Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP) slaat alarm over de verslavende werking van lachgas waardoor jongeren in de problemen komen. Bovendien slaan de therapieën die normaliter gangbaar zijn bij verslaving niet aan bij deze groep.

Ten minste drie tuchtzaken laten zien dat medicatieafbouw dramatisch kan aflopen en de noodzaak van taperingstrips onvoldoende wordt beseft. Het topje van de ijsberg, zeggen Peter Groot en Jim van Os, die vinden dat we hier nu eindelijk eens lering uit moeten trekken.

Collega’s, vrienden en familie spelen een belangrijke rol voor artsen die hulp nodig hebben voor hun problematisch middelengebruik of verslaving. Een ­complicerende factor is dat artsen hulp zoeken moeilijk vinden.

Loskomen van problematisch middelengebruik is niet eenvoudig. Maar het kan wel. En daarna op een gezonde, verantwoorde manier werken als arts ook. ABS-artsen heeft een vijfjarig monitoringprogramma ontwikkeld dat artsen daarbij helpt.

‘Zorgen om cokegebruik verveelde studenten’ kopte de Telegraaf afgelopen maand. Door de coronamaatregelen werd het studentenleven blijkbaar zo saai dat ze hun toevlucht zijn gaan zoeken in de witte sloper.

‘Ik ga die shit echt nooit meer gebruiken, ik zweer je!’ In de verslavingszorg vliegen deze beloften van patiënten me bijna dagelijks om de oren. Verfrissend, want in de arrestantenzorg vragen ze vaak juist om meer middelen.

Tabaksfabrikant Philip Morris heeft de verontwaardiging van de rookvrij-beweging gewekt met een website, een paginagrote advertentie in de Telegraaf en een interview in het Financieele Dagblad. Hierin suggereert het sigarettenconcern dat rokers die niet kunnen stoppen met roken slecht worden voorgelicht doordat de overheid niet toestaat dat ze worden geïnformeerd over varianten van de klassieke sigaret, zoals e-sigaretten. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) doet onderzoek.

Vindt u ook dat alle zorgorganisaties een gezond en veilig werk- en leerklimaat moeten hebben waarin verslaving als ziekte wordt behandeld? Waarin problematisch middelengebruik en verslaving bespreekbaar zijn?

Werkers in de verslavingszorg zullen een grimlach ­nauwelijks kunnen onder­drukken: ‘… Al dat gezeik. En maar praten over triggers en associaties, praten over ­risicogedrag, praten over het verleden en ­toekomstplannen ...’ Werkers in de forensische geneeskunde zullen over een obductie niet vaak zo’n gedetailleerd verslag van twintig gedrukte pagina’s hebben gelezen.

Dat ‘onschuldige’ sigaretje is eigenlijk een symptoom van een dodelijke verslavingsziekte. Daarom is in gesprek gaan met elke rokende patiënt een ‘must-do’. Maar: hoe dan?

In het kader van een goede fysieke en mentale gezondheid van artsen, lanceert de KNMG de ABS-artsen toolkit. Hierin vinden artsen en zorgorganisaties producten die bijdragen aan een gezond en veilig werk- en leerklimaat, waarin problematisch middelengebruik en verslaving bespreekbaar zijn. En verslaving als ziekte wordt behandeld.