Al eerder heb ik op deze plek iets gezegd over het magische getal 80 duizend. Het getal speelt een belangrijke rol in de onderhandelingen over dure geneesmiddelen. Veel te belangrijk, en dat kost ons klauwen vol met geld.
Er wordt in Nederland steeds meer geld besteed aan (dure) medicatie voor de behandeling van kanker. Maar er is nog te weinig bekend over welk deel van de patiënten met kanker daadwerkelijk profiteert van deze medicatie. En voor welk deel van de patiënten de medicatie niet effectief is of onnodige bijwerkingen oplevert.
We hebben het vaker gehoord: hoge medicijnprijzen worden niet gerechtvaardigd door de uitgaven van de industrie aan onderzoek en ontwikkeling (R&D). Dat is ook weer de conclusie van een analyse door Aris Angelis e.a. in The BMJ.
Nieuwe, dure geneesmiddelen zullen vanaf juli 2023 sneller in de zogeheten ‘sluis’ terechtkomen en daarmee minder vaak automatisch toegelaten worden tot het basispakket. Minister Kuipers van VWS heeft criteria daarvoor aangescherpt, waardoor er vaker onderhandeld zal worden over de prijs.
Pay-for-performance – producenten alleen betalen voor geneesmiddelen als die de patiënt daadwerkelijk gezondheidswinst hebben opgeleverd – lijkt aantrekkelijk om de zorgkosten te drukken. Maar het kent ook veel haken en ogen, blijkt uit een brief aan de Tweede Kamer van minister Ernst Kuipers van VWS. Hij wil niet uitsluiten dat pay-for-performance wordt ingevoerd, maar de toegevoegde waarde is hem nu nog onvoldoende duidelijk, stelt Kuipers.
Nieuwe medicijnen voor de behandeling van kanker zijn vaak peperduur. De prijzen kunnen echter behoorlijk omlaag terwijl de investeringen in Research and Development (R&D) op peil blijven, als overheden en farmaceuten volledig transparant zijn over hun onderhandelingen en over de prijsopbouw, blijkt uit onderzoek van het NKI en de economische faculteit van de UvA.
De uitgaven aan niet-oncologische weesgeneesmiddelen stijgen hard, terwijl vaak niet duidelijk is wat de opbrengsten ervan zijn. Dat komt onder meer doordat afspraken, die het doel hebben de kosten te beheersen, slecht worden nagekomen. Dat stelt Zorginstituut Nederland in een rapport over weesgeneesmiddelen.
Het miljoenenspel rond dure medicijnen is moreel verwerpelijk, betoogt hoogleraar economische bedrijfsvoering in de gezondheidszorg Mark van Houdenhoven. Hij wil dat dit publiekelijk aan de kaak wordt gesteld, ook in de Tweede Kamer. En dat er maatregelen komen.
Farmaceuten brengen voor zeldzame ziektes extreem dure medicijnen op de markt, die daarmee andere behandelingen verdringen. Artsen en politiek durven hiertegen weinig weerstand te bieden. Maar dat zou wel moeten, vinden Arnold Baars en Hans-Peter Bootsma.
Drie universitaire ziekenhuizen, het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven en bereidingsapotheek A15 gaan samenwerken om ‘geneesmiddelenkaping’ door farmaceutische bedrijven te voorkomen. Ze richten een platform op waarmee ze commercieel niet-verkrijgbare geneesmiddelen zelf kunnen registreren bij de autoriteiten.
Er moet een apart financieel kader komen voor dure geneesmiddelen, want dan zijn de hoge kosten makkelijker te beheersen dan nu. Daarvoor pleit de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen, die vindt dat de dure geneesmiddelen een te groot deel van het budget van medisch specialisten opslokken.
Twee geneesmiddelen komen in het basispakket. Over één ervan, axicabtagene ciloleucel (merknaam Yescarta), heeft minister Martin van Rijn van Medische Zorg onderhandeld met de fabrikant. Voor het andere middel, olaparib (merknaam Lynparza), vond het Zorginstituut prijsonderhandelingen niet nodig vanwege de gunstige kosteneffectiviteit.
Het UMC Utrecht vindt de ‘loterij’ die AveXis-Novartis voor het geneesmiddel Zolgensma in gang heeft gezet immoreel en voelt zich in een onmogelijke situatie gebracht. Dat stelt het UMC Utrecht in een toelichting over de vraag om toestemming aan de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) om twee kinderen mee te laten doen aan de loting. De IGJ heeft deze toestemming verleend.
Na overleg met bio-ethici is een proces gedefinieerd waar door middel van een ‘blinded selection by a third party’ gepoogd wordt om specifieke patiënten of landen niet voor te trekken. Anderen hebben dat ‘loting’ genoemd en daarmee bewust een negatief frame gecreëerd; dat gebeurt wel vaker als het om geneesmiddelfabrikanten gaat. Is dit proces echt zo immoreel?
Ook oudere kinderen en volwassenen met de ernstige spierziekte SMA krijgen het dure medicijn Spinraza vanaf 1 januari vergoed. Minister Bruno Bruins (Medische Zorg) is het met de fabrikant eens geworden over de prijs. Zo'n driehonderd nieuwe patiënten kunnen vanaf begin volgend jaar terecht in het UMC Utrecht.
Onderhandelingen met farmaceuten over de prijs van nieuwe, dure geneesmiddelen hebben in 2018 een besparing van 272 miljoen euro opgeleverd. Het gaat om een openbare prijsverlaging van 102,5 miljoen euro en een verlaging van 169,5 miljoen euro die achter gesloten deuren heeft plaatsgevonden.
Ongeveer één op de drie uitbehandelde patiënten met kanker die een offlabelmedicijn krijgen dat op hun moleculaire tumorprofiel is afgestemd, heeft daar baat bij. Dit blijkt uit de resultaten van twee jaar precisiegeneeskunde in het Nederlandse Center for Personalized Cancer Treatment (CPCT). Daphne van der Velden e.a. schrijven hierover in Nature.
De medicijnen durvalumab en abemaciclib komen per september in het basispakket. Minister Bruins heeft onderhandeld over de prijs van beide middelen, maar wat de medicijnen nu kosten wordt niet bekendgemaakt.
Hoe ziek is de industrie, riep GroenLinks-Kamerlid Corinne Ellemeet. Farmamaffia, zei Henk van Gerven en stelde vragen aan de minister. Ook de ziektekostenverzekeraars en de psychiaters meenden een duit in het zakje te moeten doen en we buitelden over elkaar in de media met hyperbole afkeuringen over vermaledijde cowboys die uit winstbejag over de ruggen van patiënten de volksgezondheid in gevaar brengen.
Carrie Mathison, CIA-agent en hoofdpersoon uit de serie Homeland is een van de bekendste mensen met een bipolaire stoornis. Ze speelt een prachtige rol waaruit blijkt hoe cruciaal juist nauwkeurig lithiumgebruik is om stabiel te kunnen functioneren. Tegenstanders van Carrie rommelen met de lithium en Carrie destabiliseert. Dat is film, fictie. Maar nu hebben we in werkelijkheid fabrikant Essential Pharma, die bezig is duizenden patiënten met een manisch-depressieve stoornis te destabiliseren.
Alle patiënten met de ernstige spierziekte spinale musculaire atrofie (SMA) krijgen het dure medicijn Spinraza hoogstwaarschijnlijk binnenkort vergoed. Nu geldt dat nog alleen voor heel jonge kinderen.
De Amerikaanse geneesmiddelenautoriteit zou meer eisen moeten stellen aan oncologische medicijnen die via een versnelde toelatingsprocedure op de markt komen. Dit beeld rijst op uit twee artikelen in JAMA Internal Medicine over twee onderzoeken naar wat deze middelen tot nu toe hebben opgeleverd.
De kosten voor geneesmiddelen zullen waarschijnlijk minder hard stijgen dan eerder werd verwacht. De verwachting dat er in 2021 bijna 5,1 miljard euro zal worden besteed aan geneesmiddelen, is naar beneden bijgesteld naar ruim 4,9 miljard euro, al wordt de 5,1 miljard een jaar later alsnog gehaald.
Minister Bruno Bruins moet gaan onderhandelen over de prijs van durvalumab, voordat het wordt opgenomen in het basispakket. Dat adviseert het Zorginstituut, dat de kosteneffectiviteit van de immuuntherapie voor niet-operabele longkankerpatiënten nu al relatief gunstig noemt.
Er komt nieuw onderzoek naar de effectiviteit van Fampyra, een medicijn voor mensen die lijden aan multiple sclerose. Dat maakte minister Bruno Bruins (Medische Zorg) bekend. Het kan ertoe leiden dat het middel uiteindelijk toch wordt toegelaten tot het basispakket.
