Meer over vaccinatie

De minister van VWS is er duidelijk over: 60-minners mogen geen AstraZeneca-vaccin meer krijgen. Maar wat nu als je als huisarts aan het einde van een dag inenten vaccin over hebt, en een lijstje schrijnende gevallen van 60-minners die een verhoogd risico lopen op een gecompliceerd beloop van covid-19? Met wie jij in goed overleg, met inachtneming van de risico’s van wel en niet met AstraZeneca inenten, tot het besluit komt diegene te vaccineren?

‘Als ik de baas was, waren er al veel meer mensen gevaccineerd. Kijk maar eens naar Israël: daar gaan ze gewoon met vijf tafels in de winkelstraat staan en iedereen die langskomt krijgt een prik.’ Aan het eind van de wekelijkse oppasdag van mijn ouders, geboortejaar 1947 en 1950, heb ik regelmatig gesprekken met mijn vader over de stand van het land.

Huisartsen die ervoor kiezen toch mensen onder de 60 jaar te vaccineren met AstraZeneca, kunnen mogelijk aansprakelijk worden gesteld als daar schade door ontstaat. Oók als de patiënt toestemming heeft gegeven. Daarvoor waarschuwt de verzekeringsorganisatie VvAA, die zegt wel begrip te hebben voor de lastige positie waarin (huis)artsen zich bevinden.

‘Er zouden vijftien patiënten per vijf minuten kunnen binnenlopen. Zo ziet de impact van het advies van de Gezondheidsraad eruit. En dan te bedenken dat we mensen hebben moeten afzeggen die daar wakker van liggen.’

Onlangs startte een gerandomiseerde studie naar vaccinatie om recidiverende afwijkingen door het humaan papillomavirus te voorkomen. Is er belangstelling onder volwassenen voor HPV-vaccinatie?

Het eerste deel van dit consult is het gemakkelijkste. Het gaat over jeukende huidplekjes die de vrouw me laat zien. Eczeem. Met een beetje hydrocortison zal de huidaandoening snel verleden tijd zijn. Dan volgt deel twee. Lastiger.

We krijgen regelmatig juridische vragen van artsen over de covid-19-vaccinatie. We hebben deze voor u gebundeld en beantwoord. Ga naar knmg.nl/vaccinatieFAQ en krijg antwoord op verschillende veel gestelde vragen.

Vanaf mei krijgt de vaccinatiecampagne megaproporties. Dan moeten de GGD’s 1,5 miljoen mensen per week gaan vaccineren. Artsen willen graag bijspringen om deze megaklus te klaren.

‘Ik heb hem nooit over voetbal horen praten, dus hij houdt niet van voetbal.’ Op het oog lijkt dit een plausibele uitspraak, toch is het een voorbeeld van argumentum ad ignorantiam, of in het Nederlands het argument van de onwetendheid. Het is een drogreden waarbij wordt aangenomen dat een stelling waar is, omdat het bewijs ontbreekt dat het onwaar is.

Het Janssen-vaccin tegen covid-19 dat vorige week werd goedgekeurd, moet voorlopig worden ingezet om ouderen en bepaalde hoogrisicogroepen te vaccineren. In een later stadium kan overwogen worden om het Janssen-vaccin in te zetten bij moeilijk bereikbare groepen, zoals dak- en thuislozen, arbeidsmigranten of asielzoekers, omdat er maar één dosis nodig is.

Hoe vergaat het artsen op de werkvloer in tijden van covid-19? Vandaag de belevenissen van Hans van Santen, huisarts in het Gelderse Velp, waar alle ingeplande covidvaccinaties deze week moesten worden afgezegd.

Ruim 80 procent van de huisartsen in de regio Zwolle/Flevoland kreeg binnen een etmaal na hun tweede inenting met het Moderna-vaccin griepklachten. Dat blijkt uit een enquête die is uitgezet door de lokale LHV-kring.

Ik besluit om de uitzonderlijk fitte 90-plussers te vragen naar hun 'geheim’ om zo vitaal oud te worden. Alsof de vraag van tevoren is gesteld, zo snel worden we getrakteerd op mooie verklaringen en oneliners. Zou dit ervan getuigen dat deze populatie bewust een levensstijl volgt die de gezondheid ten goede komt? Wie weet. In ieder geval: een greep uit…de geheimen van 90-plussers voor de eeuwige jeugd!

De immuunrespons op de eerste Pfizer- of Moderna-vaccindosis bij mensen met een pre-existente immuniteit tegen SARS-CoV-2 is minstens zo krachtig als de immuunrespons op de tweede vaccindosis bij mensen zonder deze pre-existente immuniteit. Dat blijkt uit de onderzoeksresultaten die Florian Krammer en collega’s beschreven in NEJM.

Als huisartsen zijn wij niet zo gericht op de openbare gezondheidszorg. Wij behandelen individuele patiënten. Maar in coronatijd worden we gevraagd toch meer naar het grote geheel te kijken en een bijdrage te leveren aan de vaccinaties. Hoe verhoudt zich dat tot onze zorg voor de individuele patiënt? Een casus ter introductie:

Huisarts Margriet de Beus uit Oisterwijk begon recentelijk met het vaccineren van de 64- en 63-jarigen en de patiënten met morbide obesitas in haar solopraktijk. Samen met een andere praktijk maakte ze een schema voor vijf dagen prikken, elke dag één blok. Uit één ampul van het vaccin AstraZeneca komen elf doses, dus elf patiënten per blok. Maar, zo merkten ze, met een andere naald gaan er twaalf doses uit – en soms wel 12,5.

‘We zijn net begonnen met het vaccineren van de 70-plussers in Staphorst. Morgen vaccineren we de bewoners in het verzorgingshuis dat onder mijn praktijk valt. Vier ouderen die niet naar het verzorgingshuis kunnen komen, brengen we thuis een bezoekje.

Een gepoolde analyse van vier trials naar de werkzaamheid van het AstraZeneca/Oxford-vaccin laat volgens Merryn Voysey e.a. in The Lancet zien dat het interval tussen de twee doses gemakkelijk kan worden verlengd naar drie maanden. Het is zelfs beter om dat te doen. De auteurs combineerden data van trials in Brazilië, Zuid-Afrika en het Verenigd Koninkrijk; in totaal ging het om ruim 17 duizend individuen.

‘Van alle patiënten die met covid-19 op de Spoedeisende Hulp terechtkomen, is 90 procent eerst gezien door de huisarts.’ Huisarts Caroline Gortemaker vindt het ‘onbegrijpelijk’ dat huisartsen niet eerder zijn gevaccineerd.

Inenten tegen infectieziekten doen we in Nederland namelijk al vanaf de achttiende eeuw. Vanaf 1750 werd de variolatie toegepast. Dat is een inenting met kinderpokstof: vloeistof verkregen uit pokkenblaasjes. Zonder iets te weten van virussen of van immuniteit had men ontdekt dat kinderpokstof beschermt tegen pokken ofwel variola maior: een vaak dodelijke kinderziekte.

De kranten koppen tegelijkertijd over de eerste vaccinaties aan 90-jarigen én over jongeren die ten onder gaan aan eenzaamheid, psychische malaise en leer­achterstanden door coronamaatregelen. Een bizarre tegenstelling waarbij de noodklok voor jongeren tevergeefs wordt geluid.

Maandag had hij toch al vrij, vanwege carnaval, zegt huisarts Stefan de Greef, die een solopraktijk in het Limburgse Stein heeft. De hele zaterdag en maandag hing hij aan de telefoon. Alle 145 mensen die bij hem staan ingeschreven en in aanmerking komen voor de eerste ronde covid-vaccinaties in de huisartspraktijk, heeft hij persoonlijk uitgenodigd.

Stichting Artsen Covid Collectief vraagt aandacht voor de sociologische, psychische en economische schade die het gevoerde coronabeleid in haar ogen aanricht, maar gebruikt daarbij eenzijdige argumenten. Bovendien gaat het collectief niet in discussie over de wetenschappelijke onderbouwing van beweringen.

Een groot deel van de Israëlische bevolking is inmiddels ­ingeënt tegen covid-19. De eerste resultaten zijn zichtbaar en die zijn bemoedigend.

Ik ken verschillenden (ouderen en collega’s uit andere zorginstellingen) die hun vaccin inmiddels hebben gehad. Maar voor sommigen, onder wie een aantal van mijn directe collega’s en mijzelf, komt het vaccin te laat.