Meer over ouderenzorg

‘Het leven is geen oefening die kunst baarde’, constateert hoofdpersoon Eduard Wakker in de roman Stappen tellen, ‘aangezien het er niet beter op wordt allemaal’.

De vraag is, of het te veel gevraagd is om een deel van onze vrije tijd, die al schaars is, te besteden aan de zorg voor onze ouders, die ons jaren bijstonden om onafhankelijk te worden.

De schaarste aan specialisten ouderengeneeskunde dwingt tot creatieve oplossingen voor een toekomstbestendige ouderenzorg. De huisarts kan hier op lokaal niveau aan bijdragen door een grotere betrokkenheid bij de intramurale zorg. Meer steun hiervoor van de beroepsverenigingen zou welkom zijn.

Kamerleden, verzekeraars en woning­corporaties buigen zich over de problemen in de ouderenzorg met taskforces, dialoog­nota’s en wetsvoorstellen. En dokters, denken die ook mee? Clementine Mol, bouwkundig arts, wil niets liever.

Uit onderzoek blijkt dat probleemgedrag bij mensen met dementie vaak is terug te voeren op traumatische ervaringen en dat er dus sprake is van posttraumatische stress. Dit is goed te behandelen.

Een aantal jaren geleden zei een basisarts die ik begeleidde in het verpleeghuis deze woorden, nadat hij een tijdje bij ons gewerkt had. Hij was aangenaam verrast, omdat hij het werkveld ouderengeneeskunde totaal niet kende.

Een man klaagt over een specialist ouderengeneeskunde, die zijn echt­genote geen goede palliatieve zorg zou hebben gegeven. Het blijkt dat er twee problemen spelen.

Langer thuis wonen was lang het ideaalbeeld van de participatiemaatschappij. Wat LHV-bestuurslid en huisarts Guus Jaspar betreft, is het tijd voor een andere focus. Waar wij als LHV samen met InEen op inzetten is dat niet ‘langer thuis’ maar ‘langer zelfstandig’ het uitgangspunt wordt.

‘Vroeger zwart haar, nu grijs’, zegt de oudere Marokkaanse man met een zekere boosheid als hij in de spreek­kamer aan mijn bureau gaat zitten. Hij wrijft over zijn grijze bol. Hij is moe van de klachten die bij ouder worden optreden en waar de huisarts niet altijd meteen een oplossing voor heeft.

Nu de vaccinatieronden in de zorg­instellingen bijna achter de rug zijn, keert de rust daar wat terug. Voorzichtig worden er versoepelingen geïntroduceerd die de kwaliteit van leven ten goede komen. Er komt weer wat vaker bezoek, bewoners eten weer wat vaker samen en er vinden kleinschalige activiteiten plaats.

Ik vertel u niets nieuws als ik de zorg voor ouderen een groot vraagstuk noem. De opdracht om deze zorg betaalbaar, toegankelijk en kwalitatief op hoog niveau te houden, is urgent en ingewikkeld.

Er moet wat het demissionaire kabinet betreft meer samenwerking mogelijk zijn tussen gemeenten, zorgkantoren en zorgverzekeraars om te kunnen investeren in preventieve maatregelen. Daarom wordt aan een wetsvoorstel gewerkt, waarover het volgende kabinet uiteindelijk moet gaan beslissen.

Een crisisopname van een oudere met dementie is vaak de ongewenste uitkomst van een proces dat al veel eerder is ingezet. Voor zorgverleners is het de uitdaging vroege signalen op te pikken en adequaat te handelen. Zo kan het expliciet bespreken van kleine crisissen een grotere crisis voorkomen.

Op de agenda staat een huisartsvisite in het woonzorgcentrum. Voorzien van mondkapje en blauwe, latex wegwerphandschoenen stappen mijn collega en ik de aanleunwoning binnen.

De coronacrisis toont eens te meer het belang van goede ouderenzorg aan. Toch hebben (aanstaande) geneeskundestudenten weinig belangstelling voor deze tak van sport. Tijd voor een actieplan.

Hoe vergaat het artsen op de werkvloer in tijden van covid-19? Vandaag de belevenissen van de Amsterdamse zorgdirecteur Monique Slee-Valentijn. ‘Ik loop alleen al door de maand april een half miljoen achter bij de begroting.’

Voormalig verpleeghuis- en huisarts Robbert Kamerling is 74 jaar oud. Hij werkt nog ruim veertig uur per week in verschillende vrijwilligersfuncties.

De website Cazhem coördineert patiënten in de regio rond Haarlem voorbeeldig naar het juiste bed. ‘Bijna altijd plek en aanmelden kost nog geen vijf minuten’, juicht een gebruiker. Ouderenzorgbestuurder en mede-initiator Audrey van Schaik verklapt het geheim.

Het aantal ziekenhuisbedden dat ‘onnodig’ bezet wordt gehouden door een patiënt, neemt toe. Het betreft vooral oudere patiënten die niet ontslagen kunnen worden, omdat de noodzakelijke vervolgzorg in een verpleeghuis of thuis niet beschikbaar is. Het gaat om honderden ‘verkeerde bedden’ per dag.

Om de zorg voor thuiswonende ouderen op peil te houden, zijn radicale stappen nodig en een andere manier van denken. Een commissie onder leiding van Wouter Bos heeft vandaag een rapport gepresenteerd met daarin 35 ‘perspectieven en oplossingsrichtingen’. Die zijn, volgens de auteurs, samen te vatten in drie adviezen: ‘Ga bouwen dan wel verbouwen!’, ‘Ga digitaal!’ en ‘Werk samen!’

Het gaat maar ‘ietsiepietsie’ beter in de verpleeghuiszorg, stellen Wanda de Kanter, Carin Gaemers en Hugo Borst. Om opnieuw aandacht te vragen voor hoe de zorg er volgens hen uit moet zien, publiceerden ze zaterdag een nieuw manifest – ‘De Tien Geboden voor de zorg voor ouderen die vanwege dementie in het verpleeghuis zitten’ – in NRC.

Marktwerking wordt terzijde geschoven. In een driejarig experiment gaan Rotterdamse onderzoekers na hoe door samenwerking en taakherschikking de ouderenzorg kan worden verbeterd. De eerste lessen zijn al geleerd.

Veel complexe zorg in de eerste lijn komt niet altijd goed van de grond doordat medische en sociale professionals tegen schotten en financiële barrières oplopen. Het Nivel onderzocht hoe dat gaat in de Utrechtse wijk Overvecht, waar veel mensen met complexe (gezondheids)problemen wonen.

De eerstelijnszorg door specialisten ouderengeneeskunde en artsen verstandelijk gehandicapten wordt per januari 2020 waarschijnlijk vergoed uit het basispakket.

Er zijn veel problemen te verwachten in de toekomstige zorg voor thuiswonende ouderen. Hun aantal neemt toe en tegelijkertijd zijn er flink wat drempels voor het krijgen van de juiste zorg.