Meer over loondienst

Vrijgevestigd medisch specialisten hebben eensgezind van zich laten horen in de loondienstdiscussie. Wat hen betreft is er geen enkel argument dat de plicht tot loondienst rechtvaardigt.

Een ‘maximale demotivator’ die enkel tot nieuwe problemen leidt. Zo noemen de zestig Nederlandse medisch-specialistische bedrijven (msb’s) de dreigende plicht tot loondienst die het kabinet hen voorhoudt. In een manifest spreken de msb’s zich daartegen uit. ‘We zijn het zat’, aldus vaatchirurg en woordvoerder namens de msb’s Paul van Schaik.

De vraag of medisch specialisten tot loondienst moeten worden verplicht, vergt ‘nader onderzoek’. Dat heeft VWS-minister Ernst Kuipers aan de Tweede Kamer laten weten. Loondienstplicht blijft volgens Kuipers een optie als middel om de transformatie naar meer passende zorg mogelijk te maken.

De Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP) gaat geen ledenraadpleging houden, waar door enkele honderden psychiaters om is gevraagd. Wel zegt de NVvP de zorgen te delen die psychiaters hebben over hun positie en de uitoefening van hun vak, en zich daar op andere manieren voor in te zetten.

De nieuwe coalitie stelt een ultimatum aan medisch-specialistische bedrijven om verbeteringen door te voeren voor onder meer de transformatie naar passende zorg en het afremmen van perverse (productie)prikkels. Als dat niet binnen twee jaar lukt, gaan alle medisch specialisten in loondienst. Regelgeving daarvoor wordt voorbereid.

Onder de noemer ‘Loondienst moet lonen’ vragen psychiaters de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP) om een ledenraadpleging te houden over onderwerpen als arbeidsomstandigheden en bestuurlijke invloed voor psychiaters in loondienst. Het verzoek is na een inzameling van handtekeningen voorgelegd aan de NVvP.

Een Tweede Kamermeerderheid van 88 zetels heeft zich uitgesproken voor het in loondienst brengen van alle medisch specialisten. Twee van de vier huidige coalitiepartijen uit het demissionaire kabinet hebben zich uitgesproken tegen verplichte loondienst, twee van de vier vóór.

Gelijkgerichtheid in ziekenhuizen kan mogelijk ook op andere manieren dan via loondienst voor medisch specialisten worden bereikt. Dat merkte demissionair minister Tamara van Ark (Medische Zorg) maandag op tijdens overleg met de Tweede Kamercommissie van VWS.

Het vraagstuk wel of geen verplichte loondienst voor ziekenhuisartsen staat sinds de verkiezingen weer vol in het spotlicht. Loondienst is één van de veranderingen die Bernhoven-directeur Peter Bennemeer doorvoerde om het Udense ziekenhuis anders te organiseren. Maar hij pleit vooral voor een ‘volwassen rol’ van artsen binnen ziekenhuizen.

Half april verscheen in opdracht van de vaste Kamercommissie voor VWS een rapport over het verplicht dienstverband voor alle medisch specialisten. De FMS reageerde kritisch en pleit voor nader onderzoek. Maar hoe hard moeten we nog vasthouden aan de vrijgevestigde specialist?

Een verplichte overstap naar loondienst voor medisch specialisten is één van de maatregelen om de noodzakelijke veranderingen in de zorg voor elkaar te krijgen. De nieuwe D66-zorgwoordvoerder Wieke Paulusma zegt dit, in reactie op een recent rapport van advocatenkantoor AKD.

Een meerderheid van de Tweede Kamer wil graag dat alle medisch specialisten in loondienst komen. In opdracht van de commissie VWS is een advocatenkantoor nagegaan in hoeverre een verplichte overstap juridisch haalbaar is.

Deze week stond er een uitgebreid artikel in Het Financieele Dagblad waarin de beloning van de medisch specialisten onder de loep werd genomen. De titel ‘Moeten medisch specialisten (nu dan echt) in loondienst?’ gaf al aan dat dit onderwerp nu van echt belang is, zo vlak voor de verkiezingen. Die immer veel te zelfstandige, eigenwijze en duur betaalde specialisten toch.

Iets meer dan de helft van de medisch specialisten noemt het van belang dat de keuzevrijheid voor werken in vrije vestiging of loondienst blijft bestaan. Dat is één van de punten die naar voren komen uit een peiling die de Federatie Medisch Specialisten (FMS) heeft gehouden.

Van de tien politieke partijen die hun verkiezingsprogramma hebben laten doorrekenen door het Centraal Planbureau willen er zeven in de aankomende jaren extra geld uittrekken voor zorg. De SP wil het meest extra geld uittrekken voor de zorg, gevolgd door DENK, PvdA en GroenLinks. VVD en ChristenUnie willen hetzelfde besteden en D66 iets minder.

Twintig extra opleidingsplekken voor huisartsen. Dat is één van de zaken die de Tweede Kamer heeft weten te slepen uit het debat over de VWS-begroting. Ook wil het parlement dat de taken van GGD’s wettelijk worden vastgelegd.

De PvdA heeft een tekst in het verkiezingsprogramma over de verdiensten van artsen aangepast. Nu meldt de paragraaf dat artsen die buiten ziekenhuizen werken ‘soms honderdduizenden euro’s per jaar verdienen’.

De salarissen van aiossen moeten worden verhoogd, en medisch specialisten moeten allemaal in loondienst. Dat staat in het verkiezingsprogramma waarmee de PvdA de Tweede Kamerverkiezingen ingaat.

Zorgaanbieders mogen alleen medisch-specialistische zorg declareren als deze is geleverd door artsen in loondienst. En het ‘hinderpaalcriterium’ voor ongecontracteerde zorg moet worden afgeschaft. Dat zijn twee voorstellen die rijksambtenaren doen in een beleidsvisie over de zorg.

Minister voor Medische Zorg Martin van Rijn wil de regeling die medisch specialisten financieel compenseert als ze overstappen naar loondienst, nog twee jaar verlengen.

Negen medisch specialisten hebben dit jaar gebruikgemaakt van een subsidieregeling om van vrije vestiging naar loondienst over te stappen. Het ministerie van VWS moet nog een knoop doorhakken of de beperkt benutte regeling een vervolg krijgt.

Bijna 30 procent van de psychiaters die nu in loondienst bij een ggz-instelling werken, overweegt dit geheel of gedeeltelijk als zelfstandige te gaan doen. Dat blijkt uit een onderzoek van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP) en de Landelijke vereniging van Artsen in Dienstverband (LAD).

Vakgroepen van het St Jansdal ziekenhuis moeten zelf kunnen bepalen welke artsen van de MC IJsselmeerziekenhuizen een plek krijgen in de nieuw te vormen vakgroepen. Dat betoogt voorzitter Carel Doreleijers van de medische staf van St Jansdal. Aanleiding voor zijn pleidooi is teleurstelling onder een aantal artsen van MC IJsselmeerziekenhuizen over de mogelijke overname van medici. 

De invoering van de integrale bekostiging in ziekenhuizen lijkt geen effect te hebben gehad op het inkomen van medisch specialisten, concludeert de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). De toezichthouder zegt dat de aanvankelijke vrees dat vrijgevestigde artsen door de vorming van msb's een sterker machtsblok zouden vormen tegenover ziekenhuizen en daardoor hun inkomsten zouden verhogen, 'niet is bewaarheid'.

Slechts één medisch specialist heeft dit jaar gebruikgemaakt van de financiële regeling die de overstap moet vergemakkelijken van vrije vestiging naar loondienst.