De Vlaamse filosoof Ignaas Devisch schreef boeken over rusteloosheid, empathie en hoe je ziek van gezondheid kunt zijn. ‘Zo obsessief bezig moeten zijn met gezond leven, is de meest directe manier om ziek te worden.’
Ik had dit boekje liever niet geschreven. Het is ook geen samenvatting van de aanslag die tussen 2014 en 2017 is gepleegd op ons gezin. Het is alleen bedoeld om te laten zien wat je zoal te wachten staat wanneer je man of moeder of broer of een andere dierbare opeens gaat sterven.
‘Was het waardevol dat u die extra tijd nog samen heeft gehad?’ ‘Heel waardevol, ja. Want je leeft zó bewust. Je waardeert alles om je heen. Ja, ik ben heel héél dankbaar dat ik dat nog mee heb kunnen maken.’
Klaagster, echtgenote van patiënt, verwijt de huisarts dat zij geen goede palliatieve zorg heeft verleend aan patiënt en dat zij is tekortgeschoten in de zorg jegens haarzelf.
Ook kinderen kunnen door terminale aandoeningen worden getroffen. Steeds vaker is de laatste levensfase thuis. Nauwe samenwerking tussen huisarts en specialist is dan van onschatbare waarde.
Onderdeel van goede palliatieve zorg is het gesprek tussen de patiënt en de dokter over de laatste fase van het leven. Dit gesprek begint vaak te laat en gaat daardoor niet zelden gepaard met teleurstelling, onbegrip en het gevoel te laat te zijn om nog wezenlijke besluiten te nemen.
De zorgvuldigheidseisen bij euthanasie zijn geen harde juridische voorschriften, maar een vertaling van ethische normen. Afhankelijk van levensvisie worden die anders gewaardeerd. Dat zou consequenties moeten hebben voor de praktijk, zegt rechtsgeleerde Fenna Dorgelo.
De Coöperatie Laatste Wil (CLW) stopt definitief met inkopen van en verstrekken van informatie over het omstreden zelfdodingsmiddel. Ze wil niet dat haar leden in verband worden gebracht met een criminele organisatie.
Het Expertisecentrum Euthanasie van de Levenseindekliniek gaat in het hele land nascholingen aanbieden om artsen toe te rusten zelf een euthanasieverzoek op te pakken.
De afgelopen uitzending, waar 1 miljoen mensen naar hebben gekeken, verbleef Beau van Erven Dorens in een hospice. In 45 minuten schetst hij het beeld dat ik als dokter en als mens al veel langer koester.
Het Openbaar Ministerie wil met het onderzoek naar vier artsen die een ‘onzorgvuldige’ euthanasie uitvoerden een signaal afgeven: artsen moeten zich aan de eigen richtlijnen houden. Zolang dat maar duidelijk wordt, dan kan de handhaving mogelijk buiten het strafrecht gebeuren, stelt OM-bestuurder en hoogleraar Rinus Otte.
Euthanasie bij patiënten met psychiatrische problemen komt steeds vaker voor. Een analyse van 103 gevallen leverde echter de nodige vragen op over onder meer de onafhankelijkheid van de beoordeling. Alle reden voor een uitgebreider onderzoek, vinden de auteurs.
In 2017 overleden 6585 mensen in Nederland door euthanasie. Dat is 4,4 procent van alle overlijdens in Nederland en een stijging van 8,11 procent ten opzichte van 2016, toen er 6091 euthanasiemeldingen binnenkwamen bij de Regionale Toetsingscommissies Euthanasie.
Longarts Sander de Hosson weet met zijn vaak ontroerende columns over de palliatieve praktijk een breed publiek te bereiken. Nu zijn ze gebundeld. ‘Mijn reis om palliatieve zorg op de kaart te zetten stopt hiermee.’
Huisarts Roel Amons spreekt met een patiënt af dat hij haar zal helpen bij zelfdoding. Ze is in de 80 en voldoet aan alle voorwaarden. Maar als het zover is, weigert ze het drankje en eist op hoge toon een injectie.
Tijdens de laatste Tweede Kamerverkiezingen en de daaropvolgende formatie was het een heet hangijzer: het wetsvoorstel Waardig Levenseinde. Reden voor de makers van de Nieuw Licht-boekenreeks om eens aan te kloppen bij filosoof, columnist en voormalig specialist ouderengeneeskunde Bert Keizer.
De Coöperatie Laatste Wil (CLW) die vorig jaar de publiciteit zocht met een poeder voor zelfdoding, heeft er sindsdien duizenden leden bijgekregen. Nadat de in 2013 opgerichte coöperatie met de aankondiging was gekomen, is het ledental gestegen van enkele honderden naar zo'n 20.000.
Albert Heringa werd veroordeeld voor hulp aan zijn moeder bij haar zelfdoding. Heeft deze uitspraak gevolgen voor artsen?
Albert Heringa heeft een geheel voorwaardelijke gevangenisstraf van zes maanden en een proeftijd van twee jaar opgelegd gekregen voor de hulp bij zelfdoding van zijn 99-jarige stiefmoeder in 2008.
Het gebeurt nogal eens dat artsen een euthanasieaanvraag duiden als ‘voltooid leven’, terwijl het om stapeling van ouderdomsklachten gaat. Uit drempelvrees verwijzen zij naar de Levenseindekliniek, wat voor deze categorie meestal niet nodig is, maar wel de wachtlijst daar onnodig lang maakt.
Een SCEN-arts heeft van zestien recente euthanasiegevallen vastgesteld dat hulp bij zelfdoding een realistisch alternatief zou zijn geweest. Toch vroeg niemand erom en werd het door geen enkele behandelend arts voorgesteld.
Levenseindezorg neemt een steeds grotere plaats in in de eerste lijn. De spirituele component van die zorg verdient structurele aandacht. Geestelijk verzorgers leveren die zorg, maar jammer genoeg is de financiering nog niet goed geregeld.
Ik heb machines gezien, die het leven aan lichamen opdrongen, die liever weg hadden willen zijn.
Leon Bouwels is cardioloog en werkt daarnaast als SCEN-arts. In beide rollen voert hij gesprekken over het levenseinde, maar die zijn wel heel verschillend.
Tweede Kamerlid Tunahan Kuzu van DENK heeft dinsdagavond opnieuw gesuggereerd dat allochtone patiënten sneller worden opgegeven door artsen dan autochtone patiënten.