Een hoogleraar medische geschiedenis komt in zijn loopbaan nogal eens gepassioneerde artsen tegen. Om daar een selectie in aan te brengen valt niet mee. Aan de hand van de geschiedenis van de KNMG doet Mart van Lieburg een poging.
De discussie over nut en noodzaak van vaccineren tegen besmettelijke infectieziekten wordt tegenwoordig fel gevoerd. Het televisieprogramma Andere Tijden gaat terug in de tijd en laat zien hoe de discussie over wel of niet vaccineren zich in Nederland heeft ontwikkeld.
In 1971 schrok Nederland op van een polio-epidemie, terwijl de hoge vaccinatiegraad veiligheid leek te garanderen. De huidige situatie is niet anders. We kunnen opnieuw door een uitbraak verrast worden.
Collega R. zei laatst tegen mij: ‘Schrijf jij nou eens iets opgewekts over geneeskunde, want je zeurt vaak over het vak, wist je dat?’ Ik zei maar niks.
Het is door preventie dat we zo’n hoge levensverwachting hebben. Maar dat is niet hetzelfde als preventieve geneeskunde, allerminst. Artsen hebben zichzelf steeds een heldenrol toegekend in de gezondheidsrevolutie, die begon halverwege de negentiende eeuw. Feitelijk waren artsen zelden meer dan figuranten; vaak stonden ze aan de verkeerde kant: die van de behoudende elite.
Bij opgravingen bij de hoeve van Mont-Saint-Jean in het Belgische Waterloo zijn menselijke beenderen gevonden. Het gaat om de eerste opgravingen ooit bij het veldhospitaal van de Slag bij Waterloo in 1815.
Na het interview met huisartsen Gitte en Hans Snijders uit Landgraaf hebben zich nog twee artsen gemeld met een honderd jaar oude huisartsenpraktijk in de familie.
Tot op de dag van vandaag zijn medici het object van spotzucht in cartoons die variëren van zachtaardig tot zwartgallig. Een tour d’horizon.
Rond 1630 was er een vrouwelijke chirurgijn actief in het chirurgijnsgilde van Amsterdam. Dat blijkt uit notariële akten uit die tijd, waarover de Volkskrant bericht.
Het is bijna zeker dat militair arts Toon Bauduin (1820-1885) de fotograaf is van een van de oudste fotoalbums van Nederland. Gepensioneerd kunsthistoricus Flip Bool (71) vond het anonieme album in 2011 bij een foto-antiquariaat en kocht het voor 8000 euro.
Scheepschirurgijns waren in de zestiende en zeventiende eeuw de minder geschoolde beoefenaren van wat destijds de ‘chirurgijnskonsten’ werden genoemd: het verzorgen van wonden en zweren, het zetten van botbreuken, het verrichten van aderlatingen.
Sinds 2010 voert Albert Heringa, die zijn moeder hielp sterven, zijn juridische verdediging. Zijn vader, hoogleraar histologie en verzetsarts Carel Heringa, ook de eerste hoofdredacteur van Medisch Contact, organiseerde het artsenverzet tijdens de bezettingsjaren.
Ter ere van zijn vijftigjarige jubileum publiceerde het Museum van Anatomie en Pathologie van het Radboudumc het fotoboek Ontleed in verwondering. Sprekende foto’s worden afgewisseld met interviews met (oud-)medewerkers en teksten over het ontstaan van het museum.
Marcel Levi plaatst kanttekeningen bij de superspecialisatie die gaande is. Hij pleit voor aanpassingen in de organisatie van de gezondheidszorg. Veranderingen die de zorgverleners zelf in gang moeten zetten.
Veertig dagen na de bevrijding kwam het ondergrondse artsenverzet – het Medisch Contact genaamd – voor het eerst in vrijheid samen. Doel was onder meer de heroprichting van de Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst (NMG) en de lancering van een ‘veertiendaagsch mededeelingenblad’. Van deze bijeenkomst zijn nu foto’s opgedoken.
De werkdruk van artsen is hoog en wordt alsmaar hoger. Het spreekuur wordt steeds drukker, de huisartsenpost barst sowieso uit zijn voegen. Maar had de dokter vroeger wél tijd voor de patiënt? Uit oude kranten – digitaal nageslagen in Delpher, de krantendatabank van de Koninklijke Bibliotheek – blijkt dat vroeger niet álles beter was.
Alleen artsen die de hele patiënt in ogenschouw blijven nemen, zouden zich moeten subspecialiseren en zo kokervisie voorkomen. Zo kan de patiënt profiteren van de razendsnelle vooruitgang in de biomedische kennis. Dat zei Marcel Levi vandaag in de eerste Domus Medica Lezing in Utrecht.
Rijksmuseum Boerhaave presenteert volgende week bij zijn heropening drie zalen over ziekte en gezondheid. Bezoekers ervaren er aan de hand van de geschiedenis van de geneeskunde dat beter worden niet vanzelfsprekend is.
Al vierduizend jaar geleden werd de diagnose onvruchtbaarheid gesteld. Dat blijkt uit het spijkerschrift op een kleitablet uit de Assyrische tijd, die in 1925 samen met meer dan duizend andere kleitabletten werd gevonden in Kültepe.
72 jaar geleden, op 17 augustus 1945, verklaarde Indonesië zich onafhankelijk van Nederland. Historicus Leo van Bergen werkt aan een boek over de Nederlandse militair-geneeskundige zorg en besteedt daarin ruim aandacht aan de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd. Van Bergen: ‘In Indonesië werd medische hulp ingezet als militair middel.’
Het lot van niet-Joodse psychiatrische patiënten tijdens de bezettingsjaren bleef lang onderbelicht. Cecile aan de Stegge brengt daar verandering in met haar boek Vergeten slachtoffers.
Artsenfederatie KNMG schenkt 14 duizend euro voor het graveren van artsennamen in het Holocaustnamenmonument. Het gaat om de namen van de circa 240 Joodse artsen in Nederland die omkwamen door vervolging tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Renier Snieders was van 1838 tot aan zijn dood in 1888 werkzaam als huisarts in Turnhout. Hij praktiseerde in de meest opmerkelijke periode van de geneeskunde: toen het medisch denken fundamenteel veranderde van uroscopie en aderlaten naar microscopie en antiseptisch werken in de natuurwetenschappelijke traditie van Pasteur en Lister.
De geschiedenis van de familie Van Oranje-Nassau kent talrijke hof- en lijfartsen. Velen zijn in de betrekkelijke anonimiteit verdwenen. Maar niet allemaal. Van de Hollandse Hippocrates tot de Nederlandse Raspoetin: een kleine portrettengalerij.
Het Leids Universitair Medisch Centrum en Museum Boerhaave gaan het Boerhaave-archief in Sint-Petersburg digitaliseren. Dat hebben ze gisteren afgesproken met onder meer het Militair Medisch Museum in de oude tsarenstad.
