Meer over eindejaarsspecial

Om de dood van zijn dochtertje te boven te komen reist de Engelse klokkenmaker Alister Cox in de achttiende eeuw samen met drie secondanten af naar het hof van de Chinese keizer.

De (westerse) mens is zijn grip op de tijd kwijt en leeft in een ‘haastmaatschappij’. Dat is zo ongeveer het uitgangspunt van De herontdekking van de tijd, waarin verschillende Vlaamse auteurs vanuit historische, economische, filosofische en psychiatrische invalshoek deze kwestie analyseren (en tips geven).

Vlak voor zijn dood verzamelde neuroloog Oliver Sacks (1933-2015) voor het recentelijk verschenen De Rivier van het bewustzijn niet eerder gebundelde essays die getuigen van zijn grote kennis van evolutie, herinnering, bewustzijn, en ja, ook van tijd en tijdsbesef.

Een jongen, Ben, zoekt in 1977 naar de vader die hij nooit heeft gekend. Een meisje, Rose, zoekt in 1927 haar moeder – die nu een beroemde filmster is. Beiden lopen weg en reizen af naar New York, waar ze hopen hun respectievelijke ouders te vinden.

Veertig dagen na de bevrijding kwam het ondergrondse artsenverzet – het Medisch Contact genaamd – voor het eerst in vrijheid samen. Doel was onder meer de heroprichting van de Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst (NMG) en de lancering van een ‘veertiendaagsch mededeelingenblad’. Van deze bijeenkomst zijn nu foto’s opgedoken.

Het is maar één rondje om de zon, een jaar. Volkomen arbitrair wanneer het begint en eindigt. Toch voelt het nakende nieuwe jaar als een schone lei. Daar horen goede voornemens bij. En nieuwe spullen, om uzelf of anderen mee te plezieren.

Uroloog Chris Bangma van het Erasmus MC is betrokken bij het ERSPC, een in 1993 gestarte studie die onderzoekt of screenen op prostaatkanker de overlevingskansen van mannen boven de 50 jaar vergroot. In acht Europese landen, waaronder Nederland, deden 162.000 mannen van 55 tot 69 jaar mee.

Haar ziekte was in een stroomversnelling gekomen, in korte tijd was het aantal metastasen geëxplodeerd. Zij wilde nog zo graag haar zoon zien die aan de andere kant van de wereld de tijd van zijn leven had op de wereldreis die hij maakte.

In A Christmas Carol van Charles Dickens wordt Ebenezer Scrooge bezocht door drie geesten die hem een belangrijke les leren en symbool staan voor Kerst in verleden, heden en toekomst. Tijdens mijn carrière in de geneeskunst ben ik ook bezocht door drie ‘geesten’, die mij toonden hoe de perceptie van ons vak door de tijdgeest wordt bepaald.

Er zijn ook artsen die wél tijd genoeg hebben, blijkt uit een enquête van Medisch Contact.

Het is dinsdag 21 juni, 17.00 uur, 1960. Cléo, een populaire chansonnière, is in afwachting van de uitslag van een medisch onderzoek. In de zwart-witklassieker Cléo de 5 à 7 uit 1962 van Agnès Varda (wier Visages Villages momenteel in de bioscoop draait) zijn we bij haar, gedurende anderhalf uur.

Jacobine Geel bestuurt brancheorganisatie GGZ Nederland. Een belangrijke taak van ‘haar sector’: ‘mensen de kans geven om te ontdekken dat er meer aspecten van het leven zijn waaraan je hoop zou kunnen verbinden’.

‘En we hebben wel 16 kilometer gewandeld in de bergen op Madagascar’, zegt ze. En weer valt mijn mond open van verbazing.

Ik werk als psychiater op een afdeling voor de behandeling van patiënten met een langdurige depressie.

Meer dan twintig jaar geleden, coschap chirurgie in een academisch ziekenhuis, 02.00 uur in de ochtend.

Enkele decennia geleden, in de tijd waarin het nog niet mogelijk is echografisch onderzoek te verrichten, speelt zich de volgende geschiedenis af.

Het meisje is 6 jaar en is aan het stikken. In een toverbal.

En dan, als alle hoop vervlogen is, ontstaat een nieuwe hoop. De hoop op een waardig overlijden.

De eerste keer dat ik hem zag zat hij als een mokkend klein kind voor me. Tas gepakt, en erop voorbereid dat ik hem wilde overhalen om toch te blijven.

Ik was aan het werk in Veenhuizen bij een ‘col’.

Als psychiater krijg ik te maken met Abdel uit Algerije. Hij kwam ruim dertig jaar geleden als tiener zonder familie naar Nederland.

Als beoogd opleider psychiatrie kreeg ik een dikke stapel papier onder mijn neus: ‘HOOP’, ofwel Herziening Opleiding en Onderwijs Psychiatrie

Na een jaar van observeren, voorzichtig meedoen, coassistenten begeleiden in het omgaan met kinderen en nadenken over mijn rol als kinderarts in Zuid-Afrika waar zich dit allemaal afspeelt, mag ik eind oktober dit jaar een workshop geven in het Red Cross Children’s Hospital in Kaapstad.

De haven van Molyvos (Lesbos, Griekenland): als eerste dokter ter plaatse triëren bij uiteindelijk vijf simultane kinderreanimaties van drenkelingen.

Achteraf. Achteraf was de kans dat die avond in een compleet drama was uitgemond oneindig maal groter dan het happy-end-verhaal dat nu volgt.