Ken je dat gevoel nog als kind, dat je iemand moest bellen en dat je je moeder bijna smeekte of zij dat niet voor jou wilde doen? De kapper, de huisarts, de tandarts… het ging om de simpelste dingen, maar één ding was zeker: bellen was eng! Dat gevoel bleef mij gedurende mijn coschappen een beetje achtervolgen.
‘Maar wat is dat dan, goed leren communiceren, kun je dat niet eens zichtbaar maken?’ vroeg iemand mij naar aanleiding van mijn vorige blog. Goede vraag. Daarom dit keer transcriptiestukjes uit twee oefenconsulten met simulatiepatiënten van een tweedejaarsgeneeskundestudent in de Maastrichtse bachelor.
‘Je moet écht je medicatie slikken hoor! Weet je wel wat de complicaties zijn van wat je hebt?’ Ik leunde nog wat verder achterover (het was dat de stoel een leuning had, anders was ik er inmiddels uitgevallen), haalde onverschillig mijn schouders op en antwoordde met mijn standaardzinnetje.
Natuurlijk, er zijn jonge artsen die zo’n onderwijstraject niet echt nodig hebben, die een bijzonder talent hebben. Maar zoals anatomieles niet wordt uitgesteld tot het coschap chirurgie, zo zouden we goede communicatie ook niet aan het toeval moeten overlaten. Want: ‘vier op de tien patiënten kan geen zinvol gesprek voeren met de medisch specialist’, meldde een enquête.
De communicatiechaos begint al bij de overdracht. Of de spoedassistent die vader nog wil bellen om te vragen hoe het gaat. Die was bang dat zijn kind vandaag uitgedroogd zou zijn en had gisteren een telefoontje verwacht, maar dat stond bij niemand ingepland. Terwijl wij weer in de veronderstelling waren dat vader zou bellen bij alarmsymptomen.
Het ‘boerkaverbod’ wordt van kracht op 1 augustus 2019, dat laat het ministerie van Binnenlandse Zaken weten. Vanaf dat moment mag er onder meer in zorginstellingen geen gezichtsbedekkende kleding meer worden gedragen.
Ondanks een gedegen voorbereiding – inclusief mediatraining – krijgt een arts in het tv-programma Radar niet voor het voetlicht wat hij wil zeggen over zijn specialiteit: de nervus vagus stimulator voor epilepsiepatiënten.
Ik zie steeds meer stereotype gedragingen van de arts. Aangeleerde artefacten in de communicatie, die je goede beoordelingen opleveren.
Wanneer is medisch taalgebruik begrijpelijk? Het recentelijk verschenen boek Medische mensentaal geeft algemene richtlijnen, zodat arts en patiënt elkaar beter kunnen bereiken. Tijdens de presentatie gaf huisarts Frederieke Pijbes een bloemlezing van medisch taalgebruik uit haar praktijk.
In de interactie met patiënten spelen bij de arts onbewust allerlei gevoelens en ervaringen mee. Dat is van invloed op het zorgtraject. Zodanig zelfs dat bepaalde typen patiënten meer – of juist minder – kans maken op doorverwijzing dan andere. Psychiater Lucas Schalk pleit voor bewustwording van deze ‘tegenoverdracht’.
Kunt u mij vertellen waarom u hier bent? Ja, mijn auto houdt in bij het rijden. Kunt u daar wat meer over vertellen? Uh, hij houdt dus in tijdens het rijden (dat had ik toch al gezegd?). Dus als ik het goed begrijp, houdt uw auto dus in tijdens het rijden? Ja (herhaalt hij nou exact wat ik net zei?).
Siilo, de beveiligde berichtendienst voor artsen en andere zorgverleners, heeft vorige week een nieuwe financiële investering van 4,5 miljoen euro gekregen. De berichtendienst, een alternatief voor het veelgebruikte WhatsApp, is sinds de oprichting in maart 2016 flink gegroeid.
In de pauze moet ik apart aan een tafel gaan zitten en krijg ik nog even toegesnauwd dat ik de volgende keer écht beter voorbereid moet zijn. ‘Ze is wel een goede arts’, zeggen een paar ervaren collega’s.
De folders met informatie over aandoeningen en kwalen zullen uit de wachtkamer van de huisarts verdwijnen. Omdat de digitale mogelijkheden zijn gegroeid, heeft het Nederlands Huisartsengenootschap besloten de NHG-Patiëntenfolders te vervangen door Thuisarts.nl.
Taal is zeg maar echt mijn ding. Het is de reden waarom ik stukjes schrijf en het is voor een neuroloog een heel belangrijk instrument. Verbale communicatie is een belangrijke manier om de hogere cerebrale functies te onderzoeken.
De samenwerking tussen het Prinses Máxima Centrum voor kinderoncologie en de 21 shared-carecentra waar minder complexe zorg, dichtbij huis, wordt geleverd, gaat nog niet op alle fronten goed. Tusssen PMC en het VUmc ontbreekt bijvoorbeeld nog een door beide besturen ondertekende samenwerkingsovereenkomst.
Patiënten waarderen de vaardigheden van een arts hoger als deze niet tegelijkertijd op een computer werkt. Dit blijkt uit onderzoek van Ali Haider e.a. waarover zij verslag doen in JAMA Oncology.
Over het algemeen is communicatie binnen Defensie niet zo moeilijk. Als je meegaat op oefening, zeggen ze tegen jou als dokter ook gewoon: ‘Zet die helm op je snufferd’.
In 2011 strandde het landelijk epd in de Eerste Kamer. Sindsdien is er een groei – volgens sommigen een wildgroei – aan initiatieven. Probleem is wel dat al die systemen niet op elkaar aansluiten. ‘De overheid moet weer regie nemen.’
De vermijdbare zorggerelateerde schade nam tussen 2004 en 2012 sterk af. Patiënten die door meerdere specialismen worden behandeld lopen een groter risico op schade. Betere communicatie en betere dossiervoering moeten die kans verder terugdringen. Dit concludeert Rebecca Baines in haar promotieonderzoek (VUmc).
De kans dat een aios psychiatrie met een migratieachtergrond de opleiding voortijdig verlaat is bijna vier keer groter dan bij een opleidingsgenoot met een autochtone achtergrond.
Een ic-opname komt vaak onverwacht en patiënten zijn meestal niet tot communicatie in staat. Wensen en verwachtingen over de behandeling moeten dan met familie worden besproken. Met een film en een gesprekshandleiding helpen twee Gelderse ziekenhuizen naasten daarbij.
Een pilot in Nijmegen toont dat het raadplegen via internet van een medisch specialist door de huisarts op veel meer terreinen mogelijk is dan tot nu toe gebeurt. Goed nieuws voor de patiënt én voor het zorgbudget.
Goede communicatie tussen arts en patiënt is nog steeds moeilijk, en slecht meetbaar. De spreekuren van de aiossen-kno in het Erasmus MC worden daarom geobserveerd. Dit leidt tot nuttige feedback, met praktische inzichten.
Gepensioneerd huisarts Frans Derksen promoveerde deze week op het belang van een empathische benadering van patiënten. ‘Als ik echt contact heb, kan ik de ander beter helpen.’
