Soms hoor je van die verhalen: had ie zich zijn hele leven kapotgewerkt, kon ie eindelijk genieten van zijn pensioen en toen zomaar ineens een infarct, dood. Ging wel even door mijn hoofd na mijn laatste werkdag.
Een van de grootste voordelen van de psychiatrie is dat het verrassend is. Geen werkdag is hetzelfde. Patiënten laten soms het achterste van hun tong niet zien, maar af en toe is de rem juist zoek.
De secretaresse vraagt mij of ik mevrouw Jansen terug wil bellen, ‘want ze heeft zo veel last’. Ik heb haar een week geleden aan een cervicale hernia geopereerd.
We staren naar de telefoon die in het midden op de tafel staat, de hoorn ernaast, terwijl we wachten op verbinding. Ik ben wat nerveus voor het gesprek. De communicatie verloopt vaak moeizaam.
Ik heb een hecht groepje vrienden met wie ik meerdere keren per maand afspreek. We gaan uit eten, drinken cocktails en maken het nachtleven onveilig. Vaak gieren we van het lachen de hele tent bij elkaar. Van het groepje – we noemen onszelf ‘TMW’ – is iedereen arts én allochtoon.
Ieder jaar verschijnt van KPMG ‘Wie doet het met wie’. Het rapport – dit jaar: ‘Krapte vraagt creativiteit’ – leest als een brief aan het toekomstige kabinet. Meestal is zo’n rapport het uithangbord om straks geconsulteerd te worden. En inderdaad, er staan zinnige dingen in.
Kortgeleden werd ik door Hans van Santen, voormalig hoofdredacteur van Medisch Contact, geïnterviewd in het kader van een podcastserie ‘In het hart van de dokter’. Sinds 1978 mag ik me dokter noemen. Na mijn tropentijd in Kenia ben ik vanaf 1988 als huisarts in Amersfoort werkzaam geweest. Een van Hans’ meest intrigerende vragen vond ik: ‘Zijn sinds 1988 patiënten veranderd?’
Het is alweer even geleden. Een van mijn collega’s van een ander specialisme had een ernstig ongeluk gehad. Hij was opgenomen op de ic in een naburig ziekenhuis, duidelijke informatie ontbrak.
Na wat omzwervingen ben ik terug in het ziekenhuis waar ik ooit als junior coassistent mocht rondsnuffelen op verschillende afdelingen. Ik kwam op de kinderintensivecare terecht en de rest is geschiedenis.
‘Ik ga die shit echt nooit meer gebruiken, ik zweer je!’ In de verslavingszorg vliegen deze beloften van patiënten me bijna dagelijks om de oren. Verfrissend, want in de arrestantenzorg vragen ze vaak juist om meer middelen.
De coronacrisis heeft ons zorgstelsel ernstig verstoord. Bijna anderhalf jaar lang zijn de samenleving en de economie ontregeld. Levens zijn geteisterd, kinderen verward, ons opleidingssysteem is van slag. Elke coronabeslissing werkt door.
Mijn laatste dag op de praktijk. Een groots afscheid zat er door covid niet in. We zouden wel zien wie er van het gezondheidscentrum om een uur of vijf zou komen. Een van mijn collega’s had zich eerder ziek gemeld. Of ik met spoed naar een van haar patiënten wilde gaan.
De dichtste deur in de psychiatrie is die van de separeer. Separeren is een noodoplossing, als alle andere opties niet hebben gewerkt om de veiligheid te bewaren.
Ik ben in twijfel. Ben ik nu voor of tegen telefonische postoperatieve consulten?
‘Mág ik dit eigenlijk wel aan jou vertellen?’, vraagt de arts-assistent van de SEH me. Door de piepjes van apparatuur heen, hoor ik haarfijn de achterdocht in haar stem. Ze kijkt me angstig aan, haar ogen glazig.
Over 29 jaar, in 2050, ben ik 81. Bij leven en welzijn, zou mijn opa zaliger zeggen. Als alles goed gaat, ben ik dan niet alleen, schrijven het CBS en het NIDI (Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut).
Ik blijf weliswaar huisarts, maar afscheid nemen van je patiënten na 32 jaar… Het doet wel wat met je. Maar geen receptie dus. Het virus.
‘Ik wil geen psychiater worden. Ik zou de witte jas en de stethoscoop missen’, zei jaren geleden een vriend. Beide komen geregeld toch van pas in mijn beroep, afhankelijk van de gekozen stageplek. Vaker dan in witte jas bevind ik me incognito in de wijk.
Er komt een mail binnen bij het secretariaat. De heer G., die jaren bij mij ‘onder behandeling’ is geweest, vraagt of ik contact met hem wil opnemen. Hij woont in het buitenland, maar heeft nu veel pijn na een val en wil graag mijn mening.
De arrestantenverzorger op het cellencomplex vraagt of we snel willen komen om een jonge vrouw te zien. Ze is opgepakt vanwege diefstal van flessen wodka.
De overdracht was in de ochtend altijd aan bed. Ik, toen nog dienstdoende arts-assistent, een handje cardiologen en thoraxchirurgen, en het hoofd van de ic. Bij de derde patiënt besloot ik met: ‘En verder moet er nog met ouders gesproken worden over een beleidsbeperking.’
Het begon met ontkenning. Zijn die Chinezen weer bezig. Gordeldieren moet je niet eten. Weer zo’n ver-van-mijn-bed-SARS’je. Even later werd het menens. Corona werd het meestbesproken onderwerp.
Op een vroege zondagochtend zit ik met mijn neus in de studieboeken. ‘Countercurrent multiplication, pressure natriuresis’, mompel ik zachtjes. Het klinkt als een gebed in een vreemde taal.
Hij is al diverse keren bij me op controle geweest na een uitgebreide cervicale reconstructie met myelumdecompressie. Periodiek komt hij retour met de klacht nekpijn. Hij is lastig te begrijpen, want er is een behoorlijke taalbarrière tussen mij en deze pensioengerechtigde Afghaanse man.
Als ik vertel dat ik mij aan het specialiseren ben tot forensisch arts, moet ik heel wat vragen beantwoorden en vooroordelen ontkrachten. Ja, het werk is spannend, dynamisch, een tikje duister.
