Sinds de komst van corona is er in de media weinig aandacht voor opioïden. Geen krantenkoppen, geen nieuwsrubrieken. Google toont vooral links naar bekende websites. Opiaten.nl is overigens wel de moeite waard. Veel wetenswaardigheden. U kunt er lezen dat Nederlandse apothekers vorig jaar 6 procent minder sterkwerkende opioïden verstrekt hebben.
Een patiënte ver in de tachtig schudt me (pre-corona) na het slechtnieuwsgesprek de hand. ‘Je hebt het heel goed uitgelegd en voor jou is het ook helemaal niet leuk om dit te moeten vertellen.’ Haar waardering is goedbedoeld en zeer oprecht. Toch voelt het éven alsof ik als 11-jarige mijn rapport aan mijn oma heb laten zien in plaats van dat ik als internist in opleiding een patiënte heb verteld dat ze kanker heeft.
Bij de borrel gaat het nergens anders over: met die anderhalve meter gaan we de economie niet redden en komt het volk in opstand. Brood en spelen. Als we mondkapjes opdoen, zouden we voetbal weer met publiek kunnen spelen en kan iedereen weer aan het werk. Nou ja, iedereen: ik stel voor dat dit gaat gelden voor iedereen onder de 50.
Tweede pinksterdag. Genietend van ons eerste openbare biertje, voeren een vriend en ik al snel weer dezelfde discussie waarmee we vlak voor de coronacrisis in hetzelfde café geëindigd waren. ‘Opereren jullie nog steeds niet op zaterdag?’ Mijn vriend, een ondernemer, begrijpt er niets van.
Er zijn in mij zoveel dode en levend verzwakte vaccins en immuunglobulines gespoten en gekrast (pokken) dat ik daarmee vermoedelijk een hele jaarvergadering Nederlandse antivaxers in een keer in het gareel zou kunnen spuiten.
Binnen enkele dagen konden we het: volledig omschakelen. Omschakelen naar virtuele zorg, tenzij het om medische redenen niet anders kan. Van reizen, parkeren en in het ziekenhuis je behandelaar spreken naar vanuit het eigen huis via de laptop of de telefoon overleggen met de behandelaar.
Eind vorig jaar klaagde ik over de hoge tarieven die waarnemend huisartsen aan praktijkhouders vragen voor hun diensten. Ik werd er hard op afgerekend: dan hadden praktijkhouders maar betere afspraken moeten maken met de zorgverzekeraar en de politiek.
Door de covid-crisis ligt de medisch-specialistische vervolgopleiding stil. In mijn digitale opleidingsportfolio duiken er even geen beoordelingen van nieuw verworven CanMEDS-competenties op. Dit in schril contrast tot de werkelijkheid, want ik heb nog nooit zo veel nieuwe inzichten opgedaan als in de afgelopen periode.
Als neurochirurg sta je in deze dagen zo’n beetje aan de zijlijn. Geen frontlinie op de ic, geen ‘held uit de zorg’-verhaal voor ons.
In het cellencomplex is een speciale verdieping ingericht voor coronaverdachte verdachten. Bij de mensen die we op het politiebureau zien, zitten genoeg kwetsbaren die snel ziek kunnen worden. Maar er zijn er ook die denken door te hoesten uit de cel te kunnen blijven. Tot voor kort riepen ze dan dat ze tbc hadden, in de hoop weer te worden heengezonden. Een telefoontje met de tbc-afdeling was dan voldoende om te beoordelen of het serieus was (zelden) of manipulatief (vaak).
Een chirurg laat zich niet zo snel gek maken. Met een gezonde portie bravoure, daadkracht en relativeringsvermogen gaan wij doorgaans enthousiast en blijmoedig iedere uitdaging aan. Door een grondige opleiding, de nodige ervaring en een goede voorbereiding is er nog zelden een operatie waarvoor ik nerveus ben.
Wat heeft de coronacrisis ons als mensheid tot nu toe opgeleverd? In elk geval solidariteit in zijn mooiste vorm. Lotsverbondenheid. Want los van het persoonlijke risico dragen wij allen het risico te worden geïnfecteerd. Iedereen werkt mee om dat risico te beperken en het beroep op de zorg uit te smeren.
Het kleine, onzichtbare strengetje RNA houdt me aardig bezig. Dood, angst en onzekerheid. Mijn gedachten dwalen makkelijk af naar mijn tropentijd in Kenia. Dagelijks overleden kinderen op onze afdeling van dertig bedden, waar soms wel 75 moeders met hun kinderen lagen. Wanneer een kind overleed, renden alle moeders solidair naar buiten en weeklaagden minutenlang ‘mwana wanche’, mijn kind.
Zo net na de vakantie, fris en uitgerust, bedenk ik wat mijn doelen voor de komende periode gaan worden. In de categorie ‘kleine doelen’ ga ik mijn onvrede over het ‘mislukte consult’ eens aanpakken. U kent het vast wel: 25 patiënten op een dag, 24 mensen blij en 1 zeurneus. En waar pieker je over na? Juist, over de zeurneus. Dat moet dus anders in de komende tijd.
De stemming is serieus, iets gespannen maar bij vlagen ook lacherig. Ook ikzelf maak nog meer stomme grappen dan normaal.
Vandaag kom ik op een politiebureau om een ‘verward persoon’ te beoordelen. Dat zijn er inmiddels zo veel, dat de politie zich genoodzaakt ziet om alles wat niet strafrechtelijk vervolgbaar is, zo snel mogelijk door te sturen naar de ggz. Logisch, het is meestal ook meer iets voor zorgverleners. Alleen als een misdrijf ernstig is, wordt nog een oplossing gezocht in het justitiële (psychiatrische) circuit.
Valid-validity, stupid-stupidity, hospital-hospitality: wie puur de logica van de Engelse grammatica zou volgen, zou kunnen concluderen dat het ziekenhuis en gastvrijheid onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn en dat dit begrip zijn oorsprong vindt in de zorg. Niets is minder waar, bedacht ik mij tijdens een heerlijke midweek in een Zuid-Limburgs vakantiehuis.
‘Ik was mij totaal niet bewust van de enorme wereld die zich “buiten de spreekkamer” afspeelt.’ En: ‘Het was een enorm leerzame periode die ik iedere co kan aanraden.’ Twee zinnen uit een handgeschreven bedankkaart die mijn collega-bestuurder en ik ontvingen na een coschap bij ons als raad van bestuur.
Nooit eerder kreeg ik zoveel reacties op een blog als op ‘Wie wil er nog praktijkhouder worden?’ van 21 november jl.Het ging over geld, dus dan weet u het wel. Mijn opmerking dat waarnemend huisartsen de krenten uit de pap zouden halen, leverde menig blauwe scheen op. De mooiste reactie vond ik: ‘Niks krenten, er is gewoon te veel pap.’
Ochtendoverdracht interne geneeskunde, mijn gedachten zijn elders. Als mijn naam wordt genoemd schrik ik op uit mijn overpeinzingen. In het lab spot ik een anemie, nierfunctiestoornissen en een hypercalciëmie en gok op goed geluk multipel myeloom. Ik kom er goed vanaf: een goedkeurende knik van de dienstdoende internist voor deze dromer.
‘Waar hebt u last van, mevrouw?’ is mijn openingszin. ‘Van mijn dubbele hernia, dokter.’ Hmmm. ‘Ik leg het u niet goed uit: waar hebt u last van, waar doet het pijn?’ Ze legt uit dat ze pijn heeft in haar been, en dat dat komt door de dubbele hernia die gezien is. We bespreken de invloed van de pijn in haar been op haar dagelijks leven, we bespreken haar pijnmedicatie en de therapieën die ze tot nog toe heeft gevolgd.
Ouderen vallen steeds vaker, dus we kennen de verpleeghuizen hier op ons duimpje. Deze keer heeft een demente vrouw de rollator van een demente medebewoner afgepakt. Deze valt, breekt zijn heup, wordt bedlegerig en overlijdt een paar weken later aan een longontsteking. De officier van justitie vraagt naar de toedracht en ik vertel: PG-afdeling in een verpleeghuis, de vrouw wist niet wat ze deed, de familie van de man heeft alle begrip.
Op de poli tref ik een patiënt die ik al enige tijd ken. Na een geruststellend medisch deel van dit controleconsult is het gesprek met deze fanatieke golfer nog niet afgelopen. ‘Er gaan dingen veranderen bij jullie, hè dokter?’ Inmiddels loop ik lang genoeg mee om te weten dat ons streekziekenhuis op de golfbaan een geliefd onderwerp van gesprek is.
Daar zat ik dan, met mijn vrouw, haar broer, zus en vader. Samen bij hun geliefde moeder en echtgenote die net was overleden in het Elisabeth TweeSteden Ziekenhuis in Tilburg. Diep verdriet.
Over een paar dagen – op 12 januari – is het Sjaak Afhaakdag. Volgens berekeningen van Strava – een veelgebruikte app voor sporters – is dat de dag waarop ruim 90 procent van degenen die zich hebben voorgenomen in het nieuwe jaar te stoppen met roken, weer terugvalt in hun oude gewoonte.
