‘Hormonen zijn de dirigent van ons lichaam’, vindt hoogleraar internist-oncoloog Max Nieuwdorp (Amsterdam UMC). In zijn boek Wij zijn onze hormonen gaat hij uitgebreid in op de rol van hormonen bij onder meer de voortplanting, (peuter)puberen, homoseksualiteit, transgenderpersonen, overgewicht, menopauze en de ouderdom.
In de documentaire Brandstof van Bo van der Meer en Roswitha de Boer-Zuiderveen maken we kennis met zes jonge mensen die een burn-out hebben gehad.
Eigenlijk moet je een arts vragen hoeveel uur hij heeft geslapen voor hij je iets voorschrijft of een medische handeling uitvoert, vindt de Belgische neuroloog Steven Laureys.
‘Ik raak steeds woorden kwijt. Ze zitten er nog wel maar ik kan er niet bij komen.’ Zo begint één van de elf verhalen in het boek Hoe meneer Prins zijn gedachten kwijtraakte.
Part of Me… Shaping Mental Spaces is een tentoonstelling over psychische problematiek, zoals eetstoornissen, autisme, dementie, kindermishandeling en gendertransitie. Het gaat om installaties waarin kunstenaars fotografie verweven met poëzie, schilderkunst en video.
‘Laat mij, bij wijze van spreken, een kwieke terdoodveroordeelde zijn die eerder dan zijn beul klaarstaat op ’t schavot en hem nog grijnzend vraagt: Waar bleef je, excellentie?’ Hiermee eindigt het allerlaatste gedicht van Koenraad Goudeseune (1965-2020). Kort nadat bij deze Vlaamse dichter en schrijver darmkanker was vastgesteld koos hij voor euthanasie.
Een zoon kan niet langer omgaan met de alcoholverslaving van zijn moeder. Hij wil dat ze stopt met drinken. Vijf maanden later is zij dood. Deze gebeurtenis staat centraal in de autobiografische roman van de journalist Paul Teunissen Moeder wist niet beter.
‘Er is niets vergelijkbaar met wat het lichaam kan’, zegt Nieke Koek (1982), die zichzelf op haar Engelstalige website omschrijft als ‘interdisciplinary artist’, in een gesprek met kunsthistoricus Ralph Keuning. Keuning vertrok eerder dit jaar na problemen als directeur van Museum de Fundatie (Zwolle), waar nu t/m 8 januari 2023 de expositie Gelichaamd is te zien. Zijn boeiende interview met Koek staat centraal in het boek dat ter gelegenheid van haar eerste museale solopresentatie is uitgegeven.
In Inzichten verkent prominent neurowetenschapper Karl Deisseroth de ‘ontstaansgeschiedenis van ons gevoelsleven’. Dat doet hij vanuit zijn kennis en ervaring in zijn twee vakgebieden, optogenetica (waarvan hij de grondlegger is) en psychiatrie.
Het is niet makkelijk om over zelfmoord een luchtige roman te schrijven, maar Miriam Toews is het met Niemand zoals ik gelukt. Het gezin van de hoofdpersoon is tamelijk vrijgevochten in een verstikkende geloofsomgeving, een mennonitisch milieu in Canada. Er is een suggestie dat dat ook te maken heeft met het feit dat de vader zelfmoord heeft gepleegd.
Helga Hauser is zwanger. Een Europese arts gaf aan dat een volgende bevalling haar dood zou betekenen, de lokale arts Díaz Grey herhaalt die waarschuwing tegen haar man. Eerder onderzocht hij de vrouw al ‘met rubber, tegenzin en onbegrip’. Díaz Grey hanteert de stethoscoop als ‘plechtig tovenaarsinstrument’ en schrijft ‘recepten met een onzekere toekomst’ uit.
De palliatieve maatschappij is het nieuwste boek van de zeer productieve Duits-Koreaanse filosoof Byung-Chul Han (1959) van wie ook eerder werk in het Nederlands verscheen.
Na drieënhalf jaar heeft Medisch Contact-blogger Marieke Dijkzeul haar verhalen gebundeld in Kwam je dan alleen voor mama? Op een vaak ontroerende manier vertelt ze over wat ze als huisarts meemaakt en over haar persoonlijke ervaringen.
In de film Pink Moon besluit de 75-jarige hoofdpersoon uit het leven te stappen, zonder dat hij met noemenswaardige medische problemen kampt. Het zal wel een geval van kairos zijn, dacht ik na lezing van Marli Huijers De toekomst van het sterven.
‘Aan de toekomst laat ik het verhaal van Guillaume Apollinaire na / Die in de oorlog was en overal wist te zijn / In de gelukkige steden achter de frontlinies / In de hele rest van het universum (...)’
Op haar 22ste wordt bij Suleika Jaouad acute myeloïde leukemie vastgesteld. Haar prognose is slecht. De vier jaar erna krijgt ze een beenmergtransplantatie – gelukkig blijkt broer een 100 procent match –, ondergaat ze talloze chemokuren en woont meer in het ziekenhuis dan thuis.
Anne Elsinghorst is wijkverpleegkundige bij Buurtzorg. In de afgelopen twintig jaar stuurde ze haar Peugeootje langs duizenden adressen in Wijchen en omgeving. Op Blogzuster noteert ze tweewekelijks wat ze zoal meemaakt en hoort, bij de mensen thuis.
Het verhaal van een jong, gevoelig meisje dat zich bij ‘de groep’ probeert aan te sluiten door te dansen, is een klassieker. Ditmaal is de hoofdpersoon de Nederlands-Afrikaanse Grace, een meisje met albinisme dat in Rotterdam woont.
Op de Efteling komt bij inworp van 50 cent een ‘gouden’ dukaat uit het achterwerk van ‘Ezeltje strek je’. Ooit zou het sprookje hierachter in symbolisch opzicht bewaarheid kunnen zijn. Want onze ‘grote boodschap’ kan in de toekomst van grote waarde worden. Een voorbeeld: bij een ruimtereis naar Mars zouden de in de capsulewand opgeslagen feces van astronauten bescherming bieden tegen gevaarlijke straling.
In de Nederlandstalige film van Floor van der Meulen, Pink Moon, probeert Iris te leven met de beslissing van haar vader, Jan, om uit het leven te stappen. De ethische kwestie ‘voltooid leven’ staat centraal in de dramafilm, maar in de laag daaronder stoeit Iris met haar eigen ouder worden – of juist haar behoefte om jong te blijven.
Een populairwetenschappelijk boek geschreven door een historicus dat het hele immuunsysteem samenvat. Klinkt misschien niet direct als een overtuigende formule, maar Philipp Dettmer heeft met zijn debuut Immuun meteen een bestseller op zijn naam.
Of vandaag koffie zetten, of vandaag douchen. Allebei gaat niet, dat kost te veel energie. In Het leven moet maar even wachten geeft schrijver Bregje Bleeker inzicht in hoe het is om met langdurige covid te leven. Heeft ze de ziekte wel echt? Waarom knapt ze maar niet op? En waarom lijkt ze zelf meer te weten over langdurige covid dan de arts die tegenover haar zit?
In haar boek Theodoor behandelt ‘empowermentspecialist, bedrijfskundige en reisjournalist’ Jasmijn Derckx het leven van de familie Van Ravenswaaij aan de hand van vele honderden brieven die de leden ervan door de tijd heen hebben geschreven – gezegend zijn de historici die schrijven over de tijden van vóór de social media. Zij focust daarbij op het negende kind van stamvader Arie-Cornelis.
De tijd dat er nog nét geen coronavaccin was: het lijkt een eeuwigheid geleden. De Arnhemmer Leendert Douma, als journalist gespecialiseerd in artikelen over de zorg, krijgt eind 2020 covid en belandt vervolgens op de ic. Zijn leven hangt aan een zijden draadje, zoals dat heet.
In het naoorlogse Eindhoven begint een jonge weduwe, Door, aan een nieuw bestaan als pensionhoudster. Ze is achtergebleven met drie zonen, en van haar familie kan ze weinig hulp verwachten. Ja, er is een man, oom Piet… maar in hoeverre heeft hij echt het goede met haar en haar jongens voor?
