Er is – lang geleden, in 1948 – iets gebeurd wat anno 1999 nog altijd het levensgevoel van de 67-jarige Trond bepaalt, die zich sinds het recente overlijden van zijn vrouw heeft teruggetrokken in de bossen van Noorwegen. Dat is ruwweg de inzet van Out Stealing Horses van Hans Petter Moland, de geslaagde verfilming van een veelgelezen roman van Per Petterson.
De muziek van Beethoven wordt over het algemeen opgedeeld in drie stijlperioden: vroeg, midden en laat. Deze verschillende stijlen zijn het best hoorbaar in Beethovens strijkkwartetten. Edoardo Saccenti en collega’s onderzochten de strijkkwartetten om te zien of er een verband was tussen de drie stijlen en de doofheid van de grote componist. Daarbij stuitten de onderzoekers inderdaad op een verband.
Wat gebeurt er in het hoofd van een jonge man met autisme terwijl hij zich staande probeert te houden in het alledaagse leven? Zelden zal dat zo knap, inzichtelijk en met humor verbeeld zijn als in de korte (duurt slechts een halfuur) handgetekende animatiefilm Mind My Mind van Floor Adams.
Op het programma van de 49ste editie van het Internationaal Film Festival Rotterdam (IFFR) dat op 22 januari van start gaat en duurt tot en met 1 februari staan ook nu weer allerlei titels over ziekten, zorg en zorgverleners. Zes tips.
Een simpele aanraking kan een waaier aan emoties oproepen. De letterlijk dicht op de huid gefilmde mozaïekvertelling Huidhonger van Lieza Röben portretteert mannen en vrouwen die door diverse oorzaken een gebrek aan aanraking (hebben) ervaren, met soms een hevig verlangen tot gevolg.
Iedereen kent de Franse filmmakers Olivier Nakache en Éric Toledano van hun gigantische filmhit Intouchables uit 2011. Sindsdien maakten ze nog drie films, waarvan de laatste Hors Normes (internationale titel: The Specials), sinds december in de bioscoop, de beste want het meest ‘uit het leven gegrepen’ is. Het gaat daarin over een opvanghuis voor zwaar autistische kinderen, geleid door de idealistische, joodse Bruno.
De Belgische hooggeleerde vrienden Dirk De Wachter en Paul Verhaeghe, respectievelijk psychiater/psychotherapeut en klinisch psycholoog/psychoanalyticus, blijven in Nederland niet onopgemerkt in het publieke debat over de geestelijke gezondheid(szorg).
In het achtste seizoen van het programma Over mijn lijk laten opnieuw vijf jonge mensen zien hoe je leeft als je jong en ongeneeslijk ziek bent.
De derde editie van het overzichtelijke en informatieve Handboek arbeid & gezondheid is geheel geactualiseerd en sluit mooi aan op de themabijlage Arbeids- en verzekeringsgeneeskunde van Medisch Contact die in november verscheen.
Laurens Baas biedt in Hoe dokters beter kunnen worden ruimte voor reflectie aan artsen, zowel aan jonge dokters die aan het begin van hun loopbaan staan als aan de wat oudere generatie die wellicht meer ervaring heeft maar daardoor des te meer eens wil nadenken over het eigen functioneren. Door de prettige en vlotte schrijfstijl en originele gedachten is dit een toegankelijk en waardevol boek.
De muziek die gitarist, zanger en liedjesschrijver Philip Kroonenberg al jarenlang maakt is geworteld in het idioom dat americana heet. Ook zijn mooie, nieuwe cd Some More Time valt in die categorie: dertien songs, waarvan hij alle teksten schreef in de wachtkamer van het ziekenhuis waar zijn vrouw werd behandeld voor kanker.
Esperanza Spalding is een eigenzinnige songwriter, bassiste en zangeres die zich ergens tussen jazz en moderne soul beweegt. Haar juichend ontvangen album 12 Little Spells, aanvankelijk alleen digitaal verschenen, maar dit jaar ook in een fysieke versie (aangevuld met vier nieuwe songs), is geheel gewijd aan het menselijk lichaam.
Vanaf de tijd dat Beethoven er zelf mee naar buiten kwam, is er door artsen gespeculeerd over de oorzaak van zijn doofheid. Tegenwoordig denkt men dat de juiste diagnose cochleaire otosclerose is. De Amerikaanse musicoloog en Beethovenspecialist Robin Wallace stelde zichzelf een andere vraag: ‘Hoe kon Beethoven ondanks zijn doofheid op zo’n hoog niveau blijven componeren?’
Muziek heeft directe toegang tot het domein van het onderbewustzijn, schrijft de Duitse musicoloog Christoph Rueger in zijn onderhoudende, informatieve boek De muzikale huisapotheek. In winkelcentra kan muziek de kooplust stimuleren, maar muziek is ook in staat om mensen met gezondheidsklachten op de been te houden. Van dit laatste was Franz Liszt zich zeer bewust.
In 1722 en 1723 componeerde Johann Sebastian Bach het eerste boek van Das wohltemperierte Klavier, een bundeling van vierentwintig fuga’s, elk voorafgegaan door een preludium. Samen met boek 2 wordt dit werk in onze tijd algemeen beschouwd als een van de grootste exercities in contrapunt uit de Europese muziekgeschiedenis. Mozart, Beethoven, Schumann en Wagner beschouwden het al als hun muzikale bijbel.
MuzIC is een gezelschap van musici, die op verzoek muziek maken op de ic. Check vooral hun YouTube-kanaal, website en blog, waarin bijvoorbeeld neuroloog-intensivist Peter van Vliet (Haaglanden Medisch Centrum) vertelt hoe hij – enthousiast gemaakt door MuzIC – zelf besloot piano te gaan spelen op de ic.
Kan de helende kracht van muziek een geteisterde stad weer op de been krijgen? Mario Goossens, drummer van de Vlaamse band Triggerfinger, ging samen met regisseur Karel van Mileghem naar zes steden: New Orleans, Belfast, Port-au-Prince, Hiroshima, Detroit en Kigali. Het zijn steden waar muziek troost bood na oorlog of andere rampspoed.
Zangeres Trijntje Oosterhuis, cabaretier Vincent Bijlo, psychiater/hoogleraar Iris Sommer en neurowetenschapper Artur Jaschke laten in de theatershow Miracles of Music zien en horen wat de invloed kan zijn van muziek op stress, angst, hallucinaties en cognitie. De documentaire Mind & Music loopt als een rode draad door deze show.
Neuropsycholoog Erik Scherder en neuroloog Dick Swaab verzamelden een grote hoeveelheid kennis over (al dan niet gezonde) hersenen en muziek. Dat maakt hun boeken een beetje tot een lappendeken, maar ze zijn wel zeer leesbaar, met bovendien veel verhelderende casuïstiek.
Is appreciatie van muziek een uniek menselijke eigenschap, of in rudimentaire vorm ook bij andere dieren aan te wijzen? Anders gezegd, wat zijn de biologische wortels van muziek?
Daniel Levitin eet van twee walletjes: hij is hoogleraar cognitieve psychologie en producer/ muziektechnicus (onder meer voor Stevie Wonder en Steely Dan). Zijn boek gaat vooral over muziektheorie in samenhang met muziekperceptie en -cognitie.
Misschien het mooiste boek over geneeskunde en muziek. Volgens de beroemde neuroloog Oliver Sacks vragen dokters hun patiënten zelden naar haperingen of veranderingen in hun beleving van muziek.
Wie een regelmatige lezer is van de Volkskrantcolumns van huisarts Joost Zaat kent zijn nooit zure, eerder opgewekt kritische, soms wat stoïcijnse toon. Een selectie ervan is nu verzameld in De praktijk van een huisarts.
Radiomaker Frits Spits verloor in 2018 zijn grote liefde Greetje aan de gevolgen van longkanker. In Alles lijkt zoals het was vindt hij bij zijn rouw houvast in liedjes van Spinvis, Nynke Laverman, Frank Boeijen, Anouk en anderen.
Met Zorg voor muziek! wil Jeannette van Tulder hulpverleners en mantelzorgers stimuleren om vaker muziek bij patiënten, zieke familieleden of vrienden in te zetten.
