Meer over Alzheimer

Hoe is het om iemand met vergevorderde dementie te zijn? Op basis van onderzoek en het verhaal van vijf vrouwen en een man formuleren de auteurs van Dementie van binnenuit een antwoord.

Lithium heeft een stabiliserend effect op de stemming en wordt gebruikt bij de behandeling van bipolaire stoornissen, depressies en clusterhoofdpijn. Maar het zou ook de ontwikkeling van dementie kunnen vertragen, schrijven Cambridge-onderzoekers in PLOS Medicine.

De Nederlandse Bachvereniging bestaat honderd jaar. Om dat te vieren organiseert het fameuze gezelschap een aantal speciale concerten, waaronder van 20 t/m 26 november een reeks optredens onder de noemer Hersenstreken.

Wetenschappers vermoeden al langer dat het tau-eiwit, naast bèta-amyloïd, een rol zou kunnen spelen in de ontwikkeling van alzheimer. Onderzoeker Heidi Jacobs (Maastricht University) heeft samen met collega’s aangetoond dat het tau-eiwit zich jaren voor de eerste symptomen ophoopt in de locus coeruleus. Het onderzoek is gepubliceerd in Science Translational Medicine.

‘Ik ben dokter’, zegt Ruth Wolff in het theaterstuk De Dokter. Dókter, benadrukt zij, en dus niet een witte vrouw uit Joodse ouders, of een ander ‘groepje’. ‘Ik ben neutraal.’

Prevalentieschattingen van cerebrale amyloïdangiopathie (CAA) bij patiënten met de ziekte van Alzheimer zijn veel hoger op basis van neuropathologisch onderzoek dan op basis van MRI-criteria. Dat concluderen Marcel Verbeek e.a. in Alzheimer’s and Dementia.

Herinneringen voor het leven - stop dementie brengt patiënten, hun familie­leden en onderzoekers voor het voetlicht over de impact en de kennis van de ziekte. Doel van de live-tv-uitzending is om aandacht te vragen voor dementie, en donateurs te werven voor Alzheimer Nederland.

Jetske van der Schaar begint haar boek ­Eeuwige Lente met de Zomer. Rustig vertelt ze over haar jeugd, het gezin waarin ze opgroeit, nog niet bedacht op de herfststormen en winterkou die haar te wachten staan. Of toch wel?

Stapeling van amyloïde bèta-eiwit is nog steeds een doelwit voor experimentele behandelingen van de ziekte van Alzheimer. In Science Translational Medicine maakt Jeffery Kelly de stand van zaken op, in het licht van het prominente falen van veel geneesmiddelen die gericht zijn op dit eiwit.

Subjectieve cognitieve achteruitgang zou in de toekomst mogelijk kunnen helpen bij het vroegtijdig diagnosticeren van dementie waardoor eerder kan worden gestart met de interventie. Dat is in ieder geval de kijk van Frank Jessen e.a. op deze klachten in The Lancet Neurology.

Voor het eerst heeft een bedrijf aangekondigd registratie aan te vragen voor een geneesmiddel dat het beloop van de ziekte van Alzheimer kan beïnvloeden. Vanuit de medische wereld zowel blijdschap als scepsis.

De onderlinge relaties van de vier volwassen kinderen van de familie Liefhebber komen op scherp te staan als blijkt dat hun vader, een bekende architect, zijn ziekte – hij heeft alzheimer – heeft verzwegen.

Er is in de aanpak van dementie te weinig aandacht voor preventie. Dat schrijven arts maatschappij en gezondheid Karine van ’t Land en geriater Marcel Olde Rikkert in een open brief in NRC. Zij stellen dat een serieuze aanpak van dementiepreventie in Nederland jaarlijks een afname van vijfduizend nieuwe patiënten zou kunnen betekenen en een besparing tot 2 miljard euro.

In de periode 2014 t/m 2018 was Nederland ‘s werelds vierde producent van alzheimeronderzoek, na Zweden, Italië en Spanje.

Een dame met een vroegtijdig begin van dementie krijgt het etiket ‘alzheimer’ opgeplakt. Ze past in geen van de klassieke vakjes van alzheimer; op basis van de hersenscan lijkt het eerder op frontotemporale dementie. Door de catastrofaal snelle evolutie en een verblijf in Afrika denk ik zelfs even aan een encefalitis door slaapziekte.

Voor het vrij te downloaden boek Onder dementieprofessoren interviewde hoogleraar/ zorgbestuurder Robbert Huijsman 44 wetenschappers over hun onderzoek op het gebied van dementie.

De expositie Zie wie ik aan ’t worden ben toont veertien portretten en verhalen van ‘AlzheimerFluisteraars’: familieleden die hun geliefden met alzheimer ‘achterna tuimelden’ om met hen in verbinding te blijven.

Opnieuw blijkt een potentieel alzheimermedicijn niet te voldoen aan de verwachtingen. In NEJM rapporteren Michael Egan e.a. de resultaten van een gerandomiseerde trial (n=1454) waarin patiënten met prodromale alzheimer het nieuwe middel verubecestat kregen.

Nederlandse ziekenhuizen zijn onvoldoende ingesteld op de behoeften van dementerende patiënten. Die conclusie trekt Alzheimer Nederland op basis van een onderzoek waarin mantelzorgers naar hun ervaringen werd gevraagd. Slechts 40 procent van de bijna vierhonderd ondervraagden zou het ziekenhuis aanbevelen voor patiënten met dementie.

Al langer bestaat het vermoeden dat er een oorzakelijk verband is tussen slaaptekort of slaapdeprivatie en de ziekte van Alzheimer. Te weinig slaap zou de ziekte bevorderen, maar hoe precies is onduidelijk.

Met Het begin van het einde is er alweer een populairwetenschappelijk boek over de ziekte van Alzheimer toegevoegd aan de lange rij uitgaven van de laatste jaren. Inhoudelijk onderscheidt het zich niet significant van het beste dat al op de markt is, maar wel naar de vorm.

Op de gang vertel ik de zaalarts dat meneer graag wil weten wat er gaat gebeuren. ‘Nou, het heeft geen zin om hem dat te vertellen hoor. Over tien minuten is hij het toch weer vergeten.’ Verbijsterd kijk ik de zaalarts aan.

Op mijn vrije zondagmiddag ben ik met mijn dochtertje aan het wandelen. Ze kan net lopen en wijdbeens hobbelt ze stap na stap voort. Ze bedenkt niet waar ze heen gaat, er is geen richting. Ons pad kruist dat van een oude man. Hij loopt op zijn sloffen en heeft geen jas aan.

Farmaceut Pfizer sluit zijn neurowetenschappelijk onderzoekscentrum. Dit betekent de stop van acht studies, waarvan drie naar behandeling van alzheimer en één naar parkinson. ‘Blijkbaar zijn deze studies niet de moeite waard.’

Cognitieve training, beweging, vitaminesupplementen en farmacologische interventies beschermen nauwelijks tegen alzheimer en andere cognitieve stoornissen.