Tuchtrecht
Sophie Broersen Aart Hendriks
6 minuten leestijd
Uitspraak tuchtcollege

Berisping op de koop toe nemen?

2 reacties

‘Behandelend artsen wordt ontraden geneeskundige verklaringen af te geven ten behoeve van eigen patiënten’, staat er duidelijk in de KNMG-richtlijn Omgaan met medische gegevens. U bent geen objectieve partij ten opzichte van uw patiënt, en kunt dus geen objectief oordeel vellen over bijvoorbeeld of iemand wel of niet kan werken, of hoe geschikt iemand is als ouder – voor zover u over dit soort zaken überhaupt professioneel kunt oordelen.

De huisarts in deze casus praktiseert al 38 jaar en kent de regels. De klacht draait om een verklaring over toewijzing van een woning bij een stel dat vechtend uit elkaar ging. De huisarts stelde dat het gedrag van de man daar debet aan was. Hij wist donders goed dat hij die verklaring niet had mogen afgeven. Toch deed hij dat, en nam een eventuele klacht en maatregel op de koop toe.

Daar had het regionaal tuchtcollege het even moeilijk mee. Normaliter zou in zo’n situatie een waarschuwing op zijn plaats zijn. Maar gezien zijn houding – de arts maakte ook geen excuses aan de klager – wordt het een berisping.

De huisarts zal heus wat meegemaakt hebben met het gezin en de verklaring niet zomaar verzinnen. En toch blijft het devies: niet doen. Wat als het volgende verzoek voor een verklaring minder invoelbaar is? Maar goed, misschien heeft de dokter met het oog op zijn naderend pensioen daar bewust geen rekening mee gehouden.

Sophie Broersen, arts/journalist

prof. Aart Hendriks, jurist



Uitspraak: 9 november 2015
 
HET REGIONAAL TUCHTCOLLEGE VOOR DE GEZONDHEIDSZORG TE EINDHOVEN
 
heeft het volgende overwogen en beslist omtrent de op 30 maart 2015 binnengekomen klacht van:
 
[A] wonende te [B] klager
 
tegen:
 
[C] huisarts werkzaam te [D] verweerder
gemachtigde mr. S.J. Berkhoff-Muntinga te Utrecht


 
 
1. Het verloop van de procedure

Het college heeft kennisgenomen van:
-        het klaagschrift en de aanvulling daarop
-        het verweerschrift.
 
Na ontvangst van het verweerschrift heeft de secretaris de zaak naar een openbare zitting van het college verwezen.
Partijen hebben geen gebruik gemaakt van de hun geboden mogelijkheid in het kader van het vooronderzoek mondeling te worden gehoord.
De klacht is ter openbare zitting van 30 september 2015 behandeld. Verweerder was aanwezig bijgestaan door zijn gemachtigde. Klager was met berichtgeving afwezig.


 
2. De feiten

Het gaat in deze zaak om het volgende.
Verweerder is huisarts sinds 1983. Klager en zijn (inmiddels ex-)echtgenote waren, evenals hun twee kinderen, patiënt van verweerder. Klager en zijn toenmalige echtgenote raakten verwikkeld in een (v)echtscheidingsprocedure, in verband waarmee de echtgenote de echtelijke woning verliet. In deze situatie heeft de echtgenote van klager aan verweerder verzocht om een verklaring op te stellen die zij zou kunnen gebruiken bij haar verzoek om toewijzing van de woning in een procedure bij de rechtbank. Verweerder heeft deze verklaring zonder overleg met klager opgesteld en aan de echtgenote gegeven. De inhoud van de verklaring, gedateerd 19 maart 2015, is als volgt.
“Als huisarts van het gezin […] kan ik aangeven dat er een situatie is ontstaan waarbij een gezamenlijke huishouding niet meer mogelijk is. Dit is ontstaan uit en door het gedrag van [klager].
Het lijkt in de rede te liggen dat bij woningtoewijzing [de echtgenote] de meest belanghebbende is.”
De verklaring is door de echtgenote aan de rechtbank overgelegd en de rechtbank heeft de woning aan de echtgenote toegewezen. Na het indienen van de klacht bij het tuchtcollege heeft verweerder de verklaring schriftelijk zowel jegens klager als diens (ex)echtgenote ingetrokken, met bevestiging dat hij de verklaring niet had mogen opstellen.


 
3. Het standpunt van klager en de klacht

Verweerder had de verklaring niet mogen afgeven. Hij heeft dat gedaan zonder klager daarin te kennen en dus geen hoor en wederhoor toegepast. Verweerder gaat op de stoel van de rechter zitten. Hij is partijdig geweest. Verder heeft verweerder door zijn verklaring inbreuk gemaakt op de privacy van klager.


 
4. Het standpunt van verweerder

Verweerder wist dat hij een dergelijke verklaring niet mocht afgeven. Het gezin van klager verkeerde echter in een noodsituatie. Met zijn verklaring hoopte verweerder bij te dragen tot een oplossing daarvan. Hij heeft niet de bedoeling gehad klager te schaden, maar soms is het nodig een ‘verkeersfout’ te maken om erger te voorkomen. Hij ziet in dat hij onjuist heeft gehandeld. Het zal hem nooit meer overkomen.
 
5. De overwegingen van het college
De tuchtrechter heeft in het verleden meerdere keren uitgemaakt dat een medische verklaring als deze door een behandelend arts niet mag worden afgegeven. Het is overduidelijk dat de verklaring van verweerder niet voldeed aan de jurisprudentiële eisen van zorgvuldigheid en objectiviteit. Deze eisen mogen bij de beroepsgenoten bekend worden verondersteld. 

Verweerder bezat niet de vereiste deskundigheid en objectiviteit om zich over de toewijzing van de echtelijke woning uit te laten zoals hij in zijn verklaring heeft gedaan. Bovendien  handelde hij door zijn uitlating over klager, die ook zijn patiënt was, in strijd met zijn geheimhoudingsplicht.

Ook de KNMG heeft in de richtlijn inzake het omgaan met medische gegevens 2010 een helder, met de jurisprudentie van de tuchtcolleges overeenstemmend, standpunt ingenomen. Hoewel verweerder met de voor hem geldende regelgeving op de hoogte was, heeft hij desondanks de verklaring afgegeven.
De klacht is gegrond, zoals verweerder overigens ook erkent.
 
Wat betreft de maatregel overweegt het college het volgende.
Verweerder heeft door het afgeven van de verklaring willens en wetens in strijd met voor hem geldende regels gehandeld. Hij heeft zich daarbij ten onrechte en diffamerend over klager, zijn patiënt, uitgelaten, en heeft daarmee bovendien zijn beroepsgeheim geschonden. Ook in zijn verweerschrift, waarin hij stelt dat hij bekend was met een depressie bij klager, schendt hij andermaal zijn beroepsgeheim. Weliswaar staat het de verweerder vrij om in een tuchtprocedure medische gegevens over een patiënt/klager te verstrekken, maar alleen als dit voor het verweer relevant kan zijn. Zelfs bij de daarbij passende ruime beoordelingsmarge ziet het college de relevantie van deze mededeling over klager niet in. Voorts overweegt het college dat verweerder heeft nagelaten excuses aan klager aan te bieden. De tekst in het verweerschrift luidende “Indien klager dit [de verklaring] alsnog als een schending van zijn privacy opvat, dan is verweerder bereid hiervoor zijn welgemeende excuses aan te bieden” kan niet als een excuus worden aangemerkt.

Het college heeft zich zeer uitvoerig beraden over de vraag welke maatregel passend is, een waarschuwing of een berisping. Voor een waarschuwing pleit dat het de eerste keer is in zijn 38-jarige praktijk dat verweerder met de tuchtrechter in aanraking komt. Maar het college is van oordeel dat op grond van het navolgende toch een zwaardere maatregel op zijn plaats is. Er is niet alleen sprake van het -willens en wetens- verstrekken van een ongeoorloofde verklaring. Daarnaast is ook sprake van het (meermalen) schenden van het beroepsgeheim, het ontbreken van een behoorlijk excuus aan klager en het ontbreken van inzicht bij verweerder in (de gevolgen van) zijn handelen. Verweerder heeft weliswaar ter zitting bezworen dat dit hem nooit meer zal overkomen, maar wel vanuit de nog steeds bij hem bestaande gedachte dat hij in het belang van het gezin van klager heeft gehandeld. Daarmee onderkent hij nog steeds onvoldoende dat hij door zijn diffamerende verklaring klager heeft beschadigd.
Het college heeft daarom besloten een berisping op te leggen.
 
Om redenen aan het algemeen belang ontleend, bepaalt het college dat deze beslissing op de voet van artikel 71 Wet BIG zal worden gepubliceerd.

 
6. De beslissing

Het college:
-        verklaart de klacht gegrond;
-        berispt verweerder;
-        bepaalt dat om redenen, aan het algemeen belang ontleend, de beslissing, zodra zij onherroepelijk is geworden, zal worden gepubliceerd in de Staatscourant en ter publicatie zal worden aangeboden aan het tijdschrift “Medisch Contact”.
 
Aldus beslist door mr. H.P.H. van Griensven als voorzitter, mr. P. Hoekstra als lid-jurist, C.L.S.M. Stuurman, J.D.M. Schelfhout en H.C.Th. Maassen als leden-beroepsgenoten, in aanwezigheid van mr. I.H.M. van Rijn als secretaris en in het openbaar uitgesproken op
9 november 2015 in aanwezigheid van de secretaris.


Download het artikel (PDF)

  • Sophie Broersen

    Sophie Broersen was journalist bij Medisch Contact van 2008 tot 2021. Na haar studie geneeskunde en huisartsopleiding ging zij als journalist aan de slag. Bij Medisch Contact schreef zij over geneeskunde en zorg in de volle breedte: van wetenschap tot werkvloer, van arts-patiëntrelatie tot zorg over de grens. Samen met de juristen van de KNMG becommentarieerde zij tuchtzaken. Na haar journalistieke carrière is zij in 2021 weer als arts gaan werken.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • A.J.M. Loonen

    arts/klinisch farmacoloog, Roosendaal Nederland

    Het verbaast mij dat in de beschrijving geen aandacht wordt besteed aan de nadere motivering van de huisarts voor zijn beslissing. De beslissing van het tuchtcollege kan en mag hier niet los van worden gezien. Wanneer sprake is van een conflict van p...lichten vanuit verschillende rechtsgebieden of ethische normen moet het belang van de verschillende verplichtingen in het oordeel van het tuchtcollege worden verdisconteerd. In de geneeskunde wordt mijns inziens op dit moment teveel aandacht besteed aan het standaardiseren en correct volgen van procedures om op die wijze de kwaliteit van het medische handelen te waarborgen. Het tuchtcollege heeft de neiging hierin door te schieten. De eventuele legitimiteit van het handelen ("om erger te voorkomen")had daarom in de uitspraak moeten worden besproken en gewogen. Het kan niet zo zijn dat uitspraken op basis van het tuchtrecht de burgerplichten pogen te overrulen. Dit staat overigens los van de beoordeling van dit specifieke geval.

  • M.P.M. Wieland

    Huisarts, Zwaag Nederland

    De kop boven dit artikel kan mijn inziens de indruk wekken de verklaring van de huisarts te billijken, ik vind echter het schijnbare gebrek aan inzicht en t feit dat op deze manier klager onrecht wordt aangedaan niet licht op te vatten.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.