Bijzondere complicatie van een thoraxtrauma

Een 25-jarige man werd binnengebracht op de eerste hulp na een auto-ongeval. Reeds in de ambulance was een naalddecompressie van de linker thoraxhelft verricht vanwege een spanningspneumothorax.

Bij lichamelijk onderzoek was de ademweg vrij, maar viel massaal subcutaan emfyseem op. Omdat de patiënt onrustig was en hersenletsel werd vermoed, werd hij eerst geïntubeerd. Toen werd een thoraxdrain links geplaatst die direct 200 ml bloed produceerde. De thoraxfoto toonde naast uitgebreid subcutaan emfyseem ook een pneumopericardium. Omdat de patiënt in shock was (RR 98/58 mmHg, pols 130/min), werd een echo van de buik gemaakt. Deze toonde vrij vocht. Spoedlaparotomie en splenectomie vanwege een miltruptuur volgden. Hierna stabiliseerden bloeddruk en pols. Vervolgens werd een CT-scan gemaakt, waaruit bleek dat de patiënt bovendien een klein subduraal hematoom, een fractuur van C7 en ongedisloceerde thoracale wervelfracturen had. Deze verwondingen werden conservatief behandeld. Een pneumonie werd behandeld met antibiotica. Een percutane trachotomie was nodig om afbouwen van de beademing te versnellen. Vaccinaties tegen pneumokokken, meningokokken en Haemophilus influenzae volgden twee weken postoperatief. Drie weken na het ongeval kon patiënt worden ontslagen naar het regionale centrum voor hersenrevalidatie.

Een pneumopericardium is een weinig frequente complicatie van thoraxtrauma. Net als in deze casus is specifieke behandeling meestal niet nodig, tenzij sprake is van een spanningspericardium met cardiogene shock.1 2 Symptomen van een spanningspneumopericardium zijn dyspneu en pijn op de borst, zachte harttonen, uitgezette halsvenen, cyanose, tachycardia en hypotensie.2 Een thoraxfoto kan het typische ‘halo-sign’ of zelfs het ‘small heart sign’ tonen; het laatste moet de clinicus alert maken op dreigende harttamponade.3 4 In geval van spanningspneumopericardium met harttamponade moet percutane of open drainage van het pericardium direct volgen om hartstilstand te voorkomen.

Jan Duijff, traumachirurg, Waikato Hospital, Hamilton, Nieuw Zeeland

Correspondentieadres: jan.duijff@waikatodhb.health.nz; c.c.: redactie@medischcontact.nl

beeld: auteur

Voetnoten

1. Macgoey P, Schamm M, Degiannis E. Tension pneumopericardium: case report. Ulus Travma Acil Cerrahi Derg. 2010; 16: 477-9.

2. Katabathina VS, Restrepo CS, Martinez-Jimenez S, Riascos RF. Nonvascular, nontraumatic mediastinal emergencies in adults: a comprehensive review of imaging findings. Radiographics 2011; 31: 1141-60.

3. Maki DD, Sehgal M, Kricun ME, Gefter WB. Spontaneous tension pneumopericardium complicating staphylococcal pneumonia. J Thorac Imaging 1999; 14: 215-7.

4. Mirvis SE, Indeck M, Schorr RM, Diaconis JN. Posttraumatic tension pneumopericardium: the ‘small heart’ sign. Radiology 1986; 158: 663-9.