Wonderchirurg valt door de mand

De man die als eerste succesvol een tissue-engineered trachea-implantaat transplanteerde, chirurg Paolo Macchiarini, moet vertrekken bij het befaamde Karolinska Instituut. De Italiaanse wonderdokter blijkt zowel op persoonlijk als op professioneel vlak behoorlijk in de fout te zijn gegaan.

In 2008 was het wereldnieuws: in de linkerhoofdbronchus van een 30-jarige vrouw met bronchomalacie, was succesvol een tissue-engineered trachea getransplanteerd. Hoofdonderzoeker en chirurg Paolo Macchiarini werd er wereldberoemd door. De dokter mocht in allerlei programma’s en bladen verschijnen en vertellen over zijn successen. Maar uit Amerikaanse en Zweedse publicaties die dit jaar verschenen, doemt een beeld op van een fantast, die slechte onderzoeksresultaten wegpoetste, loog over zijn cv, en een geliefde gigantisch bedroog.

Die geliefde, een tv-producent die een lovend programma over hem had gemaakt, is uiteindelijk degene die de bal aan het rollen bracht. Haar verhaal stond eerder dit jaar in Vanity Fair.

Benita Alexander werd verliefd op de Italiaan, die haar verwende met mooie reizen en heerlijk eten in de beste restaurants. Ze maakte plannen voor een huwelijk waarbij koninklijke bruiloften zouden verbleken: de beste cateraars werden ingehuurd, Andrea Bocelli zou komen zingen, de Obama’s en de Clintons zouden als gast komen, en als klap op de vuurpijl zou de paus het huwelijk voltrekken, in zijn zomerverblijf. Dat kon allemaal, omdat Macchiarini zo’n goede band met al deze beroemdheden zou hebben.

Uiteindelijk kwam Alexander erachter dat de paus op de huwelijksdatum niet eens in het land zou zijn, en stortte het kaartenhuis ineen. De Vanity Fair-journalist kwam erachter dat er weinig klopte van zijn cv: zo zou hij ergens een tweejarig fellowship in thoraxchirurgie hebben voltooid. In werkelijkheid ging het om een niet-chirurgische stage van een half jaar.

Macchiarini was inmiddels doorgedrongen tot het gerenommeerde Karolinska Instituut in Zweden. Daar voerde hij drie tracheatransplantaties uit: twee patiënten overleden, één ligt al sinds 2012 op de ic. Een klein meisje dat elders werd geopereerd overleed. Nog eens drie mensen overleden in een Russisch centrum waar hij ook werkte. In één geval ging het om een 33-jarige vrouw die voorafgaand niet ernstig ziek was, maar vanwege een pijnlijk tracheostoma de operatie onderging. Hij zou zijn patiënten vooraf niet goed hebben geïnformeerd over de risico’s. In publicaties zou hij volgens collega’s de resultaten te rooskleurig hebben voorgesteld. Macchiarini ontkent dit.

Het tijdschrift Science meldt dat het Karolinska Instituut het contract van de chirurg niet verlengt.